Bitcoin verpest jouw blockchain

“Doe jij crypto?” Hoe vaak je deze zin tegenwoordig hoort, staat in schril contrast met hoeveel ik al over cryptocurrencies heb geschreven in deze columns (0). De reden hiervoor? Hoewel cryptomunten knappe staaltjes technologie zijn, past het topic beter in de beleggerskrant. Al heb ik zeker zin om snel en slapend rijk te worden … ik heb tegelijk geen goesting in de speculatieve onzekerheid, de rush, of het obsessieve checken van coins en koersen. Maar: dat is een puur persoonlijke keuze, en ik respecteer iedereen die wel op de rollercoaster kruipt.

Wat ik wel spijtig vind, is hoe bitcoin en z’n broertjes de achterliggende technologie overschaduwen. En dat is jammer, want de blockchain zal onze wereld even hard hertekenen als pakweg het internet zelf.

Het is moeilijk te bevatten waarom die impact zo groot zal zijn. De technologie is complex en lijkt in niks op wat we kennen. En we onderschatten vaak het sneeuwbaleffect van innovatie: elke grote technologische doorbraak brengt op haar beurt tal van nieuwe innovatiegolven teweeg. Om maar een voorbeeld te noemen: door games werden grafische kaarten beter, die bleken dan weer ideaal om AI-modellen op te draaien, en door die AI-doorbraken krijgen we nu zelfrijdende wagens die de maatschappij radicaal zullen veranderen. Wie ooit Wolfenstein 3D speelde, had nooit kunnen denken dat hij of zij daarmee het mobiliteitsvraagstuk zou oplossen.

De crypto-soap is dus een voorbode van een véél groter verhaal. Daarom: wat is de blockchain en waarom is dat een big deal? 

Stel: ik koop een appel van jou. Lijkt simpel, maar daar komt best wat bij kijken. Een betaling met m’n bankkaart, en dus ook mijn bank die voor mij in staat en zegt dat ik kredietwaardig genoeg ben voor die appel, en met jouw bank afspreekt om het geld over te maken. Een bewijsje dat ik die appel effectief heb gekregen, zodat ik je achteraf niet kan beschuldigen van oneerlijke appelpraktijken. Een lijn in jouw boekhouding zodat de cijfers kloppen, en jouw appelvoorraad ook. Om maar een paar dingen op te noemen.

De blockchain vervangt die systemen.

In plaats daarvan zeg ik, luid genoeg zodat iedereen het kan horen: “Ik ga jouw appel kopen.” Iedereen schrijft dat neer. Omdat we dat constant doen, zie je meteen ook of ik wel geld heb voor die appel. En omdat iedereen getuige is, weten we ook perfect waar die appel is. Zo ontstaat een lange keten van transacties.

Bij elke interactie wordt dus een blokje toegevoegd aan die ketting. Door iedereen neergepend in de publieke boekhouding. En dus niet gewoon ergens in het boek van een of andere private tussenpartij.

Hoeveel tussenpartijen er zo bestaan, kan je niet overschatten. Bij elke betaling tussen een handelaar en een consument zijn gemakkelijk een 3- à 4-tal partijen betrokken, zoals banken en betaalbedrijven, om te bevestigen dat alles verloopt naar behoren. Verzekeraars inventariseren onze bezittingen, notarissen onze eigendom, Facebook onze online identiteit en sociale connecties. Allen handelen ze in uw data. Bij alles wat je doet, worden een handvol partijen weer wat wijzer en machtiger.

Blockchain maakt die centrale rol overbodig, door de verantwoordelijkheid te verdelen over iedereen. Decentralisatie op z’n best.

Zo’n blockchain-transactie zal er voor jou niet veel anders uitzien dan wat je gewoon bent, maar het wegvallen van die centrale instanties is een radicale breuk met het verleden: niemand wordt rijker van jouw identiteit, eigendom of interacties, bijvoorbeeld door verwerkingskosten aan te rekenen of jouw data te verkopen.

Nog een voordeel: het systeem is transparant en daarom ook veilig; met een publieke boekhouding kan je niet knoeien. 

Voor ons kan blockchain dus een manier zijn om de touwtjes terug zelf in handen te nemen, en het vertrouwen te herstellen dat we door misbruiken waren verloren.

In ontwikkelende landen, zonder uitgebreide centrale instanties, is het een krachtig en democratisch instrument om allerlei nieuwe eigendommen of economieën aan te sturen. Zelfs stemmen is veiliger op een blockchain.

Dit alles klinkt als een egalitair Kumbaya-lied, en voelt wellicht ook vreemd en wantrouwig: zomaar vertrouwen op een anoniem, technologisch systeem. Maar een systeem waarin slechts enkele instellingen dat vertrouwen - zouden - moeten garanderen, leidt keer op keer tot wanpraktijken.

Zo werkt mens en macht nu eenmaal. In de fysieke wereld hebben een handvol actoren zich bij wet incontournable gemaakt. En op het internet, dat van iedereen moest zijn, concentreert zich teveel macht bij enkele titanen.

Helaas: over de disruptieve kracht van de blockchain gaat het vandaag nog te weinig. Nu domineren koersen en curves het debat. Dat er door de crypto-manie zoveel belangstelling is, is goed. Maar liever minder aandacht voor de slotmachine, en meer voor het revolutionaire systeem erachter.

--

VRT NWS wil op vrtnws.be een bijdrage leveren aan het maatschappelijk debat over actuele thema’s. Omdat we het belangrijk vinden om verschillende stemmen en meningen te horen publiceren we regelmatig opinieteksten. Elke auteur schrijft in eigen naam of in die van zijn vereniging. Zij zijn verantwoordelijk voor de inhoud van de tekst.