Boerkaverbod: hoe een vals probleem een echt probleem kan worden

© /
Eddy Eerdekens
Eddy Eerdekens Hoofdredacteur TV Limburg

Nu het grondwettelijk hof het boerkverbod bevestigd heeft, is het niet uigesloten dat sommige gemeenten boerkajagers aanstellen, zoals ze ook GAS-ambtenaren laten rondlopen om overlast vast te stellen. Dat meent ere-magistraat Jan Nolf.

Het Grondwettelijk Hof keurt het boerkaverbod goed. Het boerkaverbod is niet in strijd met de grondwet. Een boerka mag verboden worden behalve tijdens erediensten, ook als die erediensten plaatsvinden in het openbaar of in publiek toegankelijke gebouwen. Drie vragen aan ere-magistraat Jan Nolf.

Lag deze uitspraak in de lijn der verwachtingen?
Jan Nolf: Eigenlijk wel. De Kamer stemde het verbod bijna unaniem, en zelfs Groen! schipperde tussen tegenstemmen en onthouding. Daarna nam de Senaat zelfs de moeite niet om de wet op haar beurt te onderzoeken. Dat illustreert toch een beetje dat een heel brede politieke wereld geen fundamentele grondwettelijke breekpunten zag en het zou pas erg geweest zijn als onze politici er juridisch zo erg ver naast zouden gezeten hebben.

De énige tegenstemmer, Eva Brems (hoogleraar mensenrechten Ugent) argumenteerde dat het verbod vrouwen niet vooruit helpt maar eerder in de steek laat en bazige mannen niet bestraft. Dat lijkt echter een marge in het politiek beleid waarop het Hof de wetgever niet kan terugfluiten.

Dat het Hof voor de helft samengesteld is uit oud-politici is natuurlijk ook een typisch Belgisch compromis: het Amerikaanse Hooggerechtshof heeft dezelfde opdracht maar een zuiver juridisch profiel. Ooit gaan we ook in België naar een zuiverder situatie. Ooit.

Maar ik hoop het nog mee te maken, want de ultieme opdracht van het Hof bestaat erin de rechtstaat te waarborgen. Dat is geen kwestie van cijfers of procenten. In de kantelmomenten van de geschiedenis was de kwestie van mensenrechten zelden een kwestie van ‘meerderheid’.

Als vrouwen thuis blijven omdat ze buiten geen boerka mogen dragen, dan is dit een persoonlijke beslissing op basis van religieuze motieven, zegt het Grondwettelijk Hof in de motivering van het arrest. Kan u deze uitspraak volgen?
Jan Nolf: Die passage moet correct begrepen worden: vooreerst erkent het Hof zeer duidelijk dat het dragen van de boerka door een vrouw haar “weloverwogen religieuze keuze” kan zijn. Bijgevolg wordt dat recht erkend. Dat verklaart dan ook dat het Hof meteen stelt dat de wet “wegens het algemene karakter van de bewoordingen ervan een inmenging kan vormen in de vrijheid van geweten en van godsdienst van de vrouwen die een volledige sluier dragen”.

Enkel meent het Hof dat “in de openbare sfeer de gendergelijkheid zich daartegen kan verzetten” want een boerka is enkel voor een vrouw bedoeld. Door zich zo vierkant achter dit “beginsel van gelijkheid tussen man en vrouw” te stellen, opent de uitspraak misschien nieuwe denkpistes, die sommige zegevierende voorstanders van het boerkaverbod niet bedoeld hebben.

Maakt het Grondwettelijk Hof de controle op het boerkaverbod niet onmogelijk door er voorwaarden aan te verbinden? Op basis van welke criteria kan bijvoorbeeld een politieman vaststellen of iemand al dan niet deelneemt aan een eredienst?
Jan Nolf: Het Hof kon het verbod niet tolereren zonder die beperking in te voeren ter bescherming van de meteen erkende godsdienstvrijheid van de vrouw die ervoor kiest. Ook de mogelijkheid van ‘dwang’ werd niet uit het oog verloren. Het Hof wijst erop dat er dan volgens de algemene regel van art. 71 Strafwetboek in hoofde van die vrouw geen misdrijf bestaat: ze is dan immers een slachtoffer.

De uitzondering voor de “plaatsen bestemd voor de eredienst” is wel een heel beperkte definitie. Wanneer bijvoorbeeld wegens te weinig of overvolle moskeeën op straat gebeden wordt, maakt dit de openbare weg nog niet tot een “plaats bestemd voor de eredienst”.

Terloops: vermits de wet de gemeentelijke bevoegdheid voor GAS-boetes op dat punt herbevestigt en de vaststellers daarvan steeds uitbreiden, zullen bepaalde gemeentebesturen dus ook boerka-jagers aanstellen. Als de door Milquet bestudeerde mogelijkheid van ‘vrijwilligers’ in en rond politie realiteit wordt, zullen we dan pas zien van welk vals probleem van een 250-tal Belgische vrouwen we een écht probleem gemaakt hebben. Hopelijk was dat niet de bedoeling.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content