De federale wetgever bindt de strijd aan tegen de schijnerkenning van kinderen. Dat is de erkenning van een kind louter en alleen om verblijfsrecht te krijgen in ons land. Strenge straffen en een pak nieuwe bevoegdheden voor rechters én ambtenaren burgerlijke stand moeten misbruik tegengaan.
Het systeem wordt immers steeds vaker misbruikt, zelfs in die mate dat kinderen louter en alleen worden verwekt om na erkenning verblijfsrecht te krijgen in ons land. Het kind en de andere ouder worden nadien in de steek gelaten. Het ontbreekt momenteel echter aan consequente wettelijke tools om de problematiek aan te pakken. Valse verblijfsvergunningen kunnen bijvoorbeeld wel worden ingetrokken en frauduleuze erkenningen van het vaderschap kunnen op vordering van het openbaar ministerie worden vernietigd op basis van het Gerechtelijk Wetboek, maar die zaken blijken onvoldoende om het steeds toenemende misbruik in te dijken.
Strenge straffen
De wetgever creëert daarom een nieuw juridisch kader dat ‘frauduleuze erkenningen’ strafbaar stelt in het kader van de Vreemdelingenwet. De gevangenisstraffen en boetes zijn dezelfde als deze bij schijnhuwelijken en schijnwettelijke samenwoningen. Wat betreft het basismisdrijf betekent dit dat overtreders een gevangenisstraf van een maand tot 3 jaar riskeren en een geldboete van 50 tot 500 euro. Bij verzwarende omstandigheden (bv. erkenning tegen geld of gebruik van geweld) kan die straf oplopen tot 5 jaar gevangenisstraf en 5.000 euro boete. Maar let op: ook pogingen worden zwaar bestraft. Hier riskeren overtreders tot 3 jaar gevangenis en 2.500 euro boete.
Rechterlijke nietigverklaring van erkenning
De strafrechter krijgt bij schijnerkenningen de mogelijkheid om de nietigverklaring van de erkenning uit te spreken bij een veroordeling wegens frauduleuze erkenning; net zoals dat nu al kan bij schijnhuwelijken en schijnwettelijke samenwoning. De nieuwe rechterlijke bevoegdheid wordt ook ingeschreven in het Gerechtelijk Wetboek.
Ook ruime bevoegdheden voor ambtenaren burgerlijke stand
Een duidelijke strafrechtelijke aanpak dus. Maar ook op burgerrechtelijk gebied worden aanpassingen gedaan. Met in de eerste plaats nieuwigheden voor de ambtenaren van burgerlijke stand. Zij krijgen de mogelijkheid om vermoedelijk frauduleuze erkenningen te weigeren en om het opstellen van aktes uit te stellen. In het Burgerlijk Wetboek komt dan ook een duidelijke definitie van het begrip ‘frauduleuze erkenning’. Verder krijgt het openbaar ministerie een vorderingsrecht op frauduleuze erkenningen te laten nietig verklaren en wordt de bevoegdheid van de notaris om een akte van erkenning op te maken afgeschaft.
Consulair Wetboek
De nieuwe aanpak vraagt tot slot ook aanpassingen in het Consulair Wetboek. De regeling inzake de territoriale bevoegdheid van de consulaire beroepsposten wordt aangepast. het hoofd van een consulaire beroepspost zal in de toekomst alleen nog een kind kunnen erkennen wanneer de erkenner Belg is én zijn woonplaats heeft binnen het consulair resort. In dit kader wordt ook de territoriale bevoegdheid van de procureur des Konings aangepast.
Nog niet meteen in werking
Omdat het om een aanzienlijke hervorming gaat, treedt de wet van 19 september 2017 nog niet meteen in werking. Er zijn nog een aantal uitvoeringsbepalingen nodig. Maar van zodra die op punt staan, wordt de maatregel effectief van kracht. De wetgever schuift alvast een deadline naar voor: de wet moet ten laatste in werking treden op 1 april 2018 (de eerste dag van de zesde maand na die waarin de wet is bekendgemaakt in het Belgisch Staatsblad).
Er zullen bovendien een aantal overgangsbepalingen gelden: de bepalingen zullen alleen van toepassing zijn op de erkenningen waarvan aangifte wordt gedaan na de inwerkingtreding én op de nieuwe vorderingen tot onderzoek naar het moederschap, vaderschap of meemoederschap die in eerste aanleg worden ingediend na de inwerkingtreding van de wet.
