Jan Nolf

Klassenjustitie: wel GAS-boetes voor sneeuwballen, niet voor Sinksenfoor

Jan Nolf Erevrederechter en justitiewatcher

Dat een rechter in Antwerpen de Sinksenfoor verbiedt, terwijl dit mega event nog nooit een GAS-boete kreeg, toont aan dat een nieuwe klassenjustitie is geboren.

Antwerpen kan je maxima cum laude tot Vlaamse hoofdstad van de GAS-boetes uitroepen, nipt gevolgd door Mechelen, waar je op kerktrappen beter niet aan een broodje smult.

Doctorandus in de stadsontwikkeling Patrick Janssens stelde er midden 2005 al 76 ambtenaren aan, bevoegd voor een wijd palet aan vaststellingen: van sluikstorten tot vandalisme, wildplassen tot hondepoep. Ondertussen zijn dat er al 368, waarvan 24 voltijds bezig.

Burgemeester De Wever lijkt wel te doctoreren in de GAS-ontwikkeling: hij voegde er net een cohorte van 18 aan toe, inzetklaar na 40 uur opleiding aan de politieschool.

Dat mini-legertje van bijna 400 GAS-soldaten heeft na jaren nog niet volstaan om het allereerste proces-verbaal uit te lokken voor lawaaioverlast van de Sinksenfoor. Ook niet na een arrest van de Raad van State dat de stad van A op haar eigen flagrante wetsovertredingen wees.

Daarvoor hadden moegetergde buren aan de Zuiderdokken maar één iemand nodig: één enkel onafhankelijk rechter, eenzaam zetelend in de spoedprocedure van het kort geding.

Daar gaat de essentie van een democratische rechtstaat om: dat zelfs maar één enkele burger zijn gram gelijk kan halen tegen een hele meute.

Dat is nu net de demonstratie die de Kamercommissie Binnenlandse Zaken bij uitstek kan gebruiken bij de behandeling van het nieuwe GAS-wetsontwerp dat de regering op een drafje door de parlementaire strot heen wil jagen – tegen het democratisch protest in dat nochtans wijd en zijd in alle generaties leeft.

Ook in het nieuwe wetsontwerp wordt de notie ‘overlast’ niet ingevuld. Normvaagheid heerst dus alom. Over ‘burenhinder’ zijn nochtans al bibliotheken bijeen geschreven sinds het Napoleontisch wetboek de definitie van “eigendom” orakelde.

Volgens art. 544 Burgerlijk Wetboek mag je van je eigendom “op de meest volstrekte manier het genot hebben” op één voorwaarde: “er geen gebruik van maken dat strijdig is met de wetten of de verordeningen”.

In het oude Nederlands Burgerlijk Wetboek van 1838 luidde de voorwaarde “mits men aan de regten van anderen geen hinder toebrenge”. Klinkt modern voor 1838 en is het in essentie nog steeds.

Sanctioneerbare burenhinder moet evident zijn en wordt dus niet afgemeten op een apothekersschaaltje. Dat is de illusie van veel klagers. Maar wat vroeger niet hinderlijk was, kan het morgen worden volgens de nieuwe normen van een modernere tijd. Dat werd het lot van de Sinksenfoor aan de Zuiderdokken.

Dat de evidente Sinksenhinder tot op vandaag nog nooit geverbaliseerd werd door een GAS-ambtenaar zegt veel over die tinnen soldaten: in dienst van de gemeente zelf, dus braaf tegenover de eigen baas. Dat laatste geldt echter tot overmaat van ramp vooral voor de mini-rechter die moet oordelen over hun papieren vaststellingen: de gemeentelijke sanctieambtenaar.

In veel gemeenten is die “filter” doodleuk de gemeentesecretaris of ook wel de secretaris van de politiezone. Diens onafhankelijkheid wordt twee keer gefnuikt. Van bovenaf door politici die nog steeds een vinger in de politiepap van gevoelige dossiers houden. Van beneden af door het steeds groter legioen GAS-ambtenaren wiens jachtlust op GAS ook een intieme bestaansreden want broodwinning werd.

De Raad van State wees er in haar advies op dat het statuut van de sanctieambtenaar ook nu door de wet niet geregeld wordt. Die nauwelijks verholen minachting van de wetgever voor een onafhankelijk beoordelaar van GAS-boetes illustreert een patriarchale en parochiale visie op de nabijheidsjustitie voor overlast: uw burgemeester weet het best en rechters zijn maar wereldvreemde stoorzenders. Wie GAS-ambtenaren op pad stuurt tegen sneeuwballen is dan een zorgzaam burger en wie over een mega-evenement gelijk krijgt van de rechter zappen we weg als zuurpruim.

De nieuwe klassenjustitie is geboren: straks zelfs sterk tegen kinderen tot 14, maar even mak tegenover de macht.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content