Discriminatie is de kanker van de arbeidsmarkt - Sarah Scheepers & Merel Terlien

Het loont de moeite om in 'komkommertijd' het politieke nieuws te volgen. Terwijl de modale Vlaming haar koffers pakt voor een welverdiende vakantie in Frankrijk, Spanje, of waarom ook niet, Griekenland, worden de thuisblijvers vermaakt door een tierende Guy Verhofstadt in het Europees Parlement en clowneske beelden van naïeve, ‘extreem’ linkse Grieken. Terwijl onze aandacht wordt afgeleid door politiek verbaal geweld wordt in datzelfde Europees Parlement, ver weg van alle camera’s, voor het TTIP-akkoord met de VS gestemd en wordt er op Belgisch federaal niveau gauw een vrouwonvriendelijke pensioenverhoging doorgedrukt. En er is meer.
opinie
Opinie

België is een slechte leerling

Op 3 juli werd in het federaal parlement een resolutie aangenomen door de meerderheidspartijen met steun van Groen en Ecolo tegen discriminatie op de arbeidsmarkt. Een dag later werd de mogelijkheid tot het uitvoeren van praktijktesten door de Vlaamse overheid afgevoerd in het Vlaams Parlement met als argument dat dergelijke praktijktesten enkel op federaal niveau waterdicht kunnen worden georganiseerd.

Diezelfde dag verscheen er een nieuwe OESO-studie over de positie van kinderen van immigranten in de EU en de andere OESO-landen. België scoort opnieuw bedroevend slecht. Het armoedecijfer voor kinderen van ouders met een migratieachtergrond ligt in België nog hoger dan in de VS (!). Immigrantenkinderen hebben in België drie keer zo vaak te kampen met werkloosheid als witte ‘autochtone’ Belgen. België bevindt zich in de staart van het OESO-diagram en scoort nog slechter dan het toch al treurige Europese gemiddelde.

Volgens het rapport is discriminatie een van de voornaamste oorzaken van deze cijfers. Het was pijnlijk dat het Vlaams Parlement zich uitgerekend op diezelfde dag ontsloeg van zijn verantwoordelijkheid in het dossier van discriminatie op de arbeidsmarkt. De hete aardappel werd terug naar de federale collega’s geschoven.

De politieke wil ontbreekt

Wat steekt is dat we in België de strijd tegen discriminatie niet ernstig nemen. Er zijn de afgelopen jaren talloze rapporten en studies verschenen over de ronduit precaire situatie van mensen met een migratieachtergrond in onze samenleving. De manifeste ongelijkheden zijn gedetailleerd in kaart gebracht en voorzien van beleidsaanbevelingen.  Aan kennis en monitoring dus geen gebrek. Bovendien beschikken we over een arsenaal aan antidiscriminatiewetgeving waar andere landen enkel van kunnen dromen.

De effectieve toepassing van de bestaande wetten en het opleggen van dito straffen is een ander paar mouwen. Er bestaat geen breed gedragen moreel gevoel dat discriminatie een ernstig en strafbaar feit is. Het is de politieke wil die ontbreekt.
Politici zijn bang om hun nek uit te steken uit electorale overwegingen. Migranten zijn, net zomin als mensen in armoede, gehandicapten, gedetineerden, etc. vertegenwoordigd door een sterke ‘zuil’. Er is geen bond, koepel, VOKA, UNIZO of ander ‘old boys network’ dat over hun belangen waakt. Het gevolg is een trieste race to the bottom. België zou zich moeten schamen.

Een pleister op een open wonde

De resolutie die op federaal niveau is aangenomen tegen discriminatie op de arbeidsmarkt is niet meer dan een pleister op een gapende wonde. De resolutie heeft geen enkel bindend karakter; het betreft een vrijblijvend moreel appel: aan de relevante sectoren wordt gevraagd zelfcontrole en zelfregulering te doen. Enkel indien men onvoldoende of niet in staat blijkt om zichzelf afdoende te controleren, reguleren en disciplineren, zijn er gerichte controles mogelijk in het kader van een gerechtelijk onderzoek. Het is niet duidelijk hoe men dan kan vaststellen of een bedrijf of sector er al dan niet in slaagt om zichzelf te controleren en te reguleren, indien men geen gerichte controles of praktijktesten mag uitvoeren. Men moet immers eerst voldoende aanwijzingen hebben om zo’n gerichte controle uit te kunnen uitvoeren. Waar die aanwijzingen dan vandaan moeten komen, blijft een raadsel.

Zelfregulering is een lachertje

Het is dan ook pervers dat men net het instrument van zelfregulering naar voren schuift als een oplossing tegen discriminatie, precies op het moment dat België gerapporteerd wordt als ronduit slechte leerling op dat gebied. Men vraagt toch niet aan de slager om zijn eigen vlees te keuren? Of aan de horeca- en de bouwsector om zelf op zwartwerk te controleren? Men heeft aan de banksector gevraagd om aan zelfregulering te doen bij de beloningen en bonussen voor de bankbestuurders. Laten we het erop houden dat dat geen denderend succes was. Waarom kiest een parlement dan voor zelfregulering door de sectoren in plaats van overheidsregulering, hoewel men heel goed beseft dat er belangenconflicten spelen? Dan geef je het signaal: “Ga vooral gerust jullie gang. Wij als overheid vinden dit namelijk absoluut geen prioriteit.”

Zelfregulering past anderzijds perfect in een ideologie die de overheid graag zo uitgehold mogelijk ziet, en alles liever overlaat aan de spelers op de markt. Behalve wanneer het natuurlijk om echt belangrijke zaken gaat. We worden voorlopig nog niet gevraagd om onze eigen belastingaangifte te controleren, zelf toe te kijken op onze rijsnelheid, zelf te controleren of we in aanmerking komen voor een verblijfsvergunning, een sociale woning, of een werkloosheidsuitkering. Als zelfregulering toch zo’n krachtdadig en effectief instrument is, laten we het dan vooral inzetten in alle segmenten van het openbaar bestuur.

Sleutelen in de marge

Iedere nieuwe wet of resolutie die ingezet kan worden in de strijd tegen discriminatie moeten we toejuichen, maar enkel indien deze vergezeld gaat van effectieve en bindende maatregelen. We kunnen best een paar banken vooruit in de OESO-klas, indien we niet blijven sleutelen in de kantlijnen van het juridisch kader, de regelgeving, de kennis en monitoring die ons ter beschikking staan, maar deze ook gaan gebruiken waarvoor ze in het leven zijn geroepen: het systematisch en aanhoudend bestrijden en wegwerken van ongelijkheid en discriminatie in alle domeinen van onze samenleving.

(Sarah Scheepers en Merel Terlier namens ella vzw, Kenniscentrum Gender & Etniciteit.)

VRT NWS wil op vrtnws.be een bijdrage leveren aan het maatschappelijk debat over actuele thema’s. Omdat we het belangrijk vinden om verschillende stemmen en meningen te horen publiceren we regelmatig opinieteksten. Elke auteur schrijft in eigen naam of in die van zijn vereniging. Zij zijn verantwoordelijk voor de inhoud van de tekst. Wilt u graag zelf een opiniestuk publiceren, contacteer dan VRT NWS via moderator@vrt.be.

Meest gelezen