De juridische aard van parkeerretributies is vaak onderwerp van discussie geweest, maar gevestigde rechtspraak bevestigt dat parkeerretributies geen belasting zijn, maar een vergoeding voor een dienst. Dit verschil is cruciaal voor de toepasselijke procedures en rechtsmiddelen.
Juridische basis voor parkeerretributies
Een gemeente kan op grond van het decreet van 9 juli 2010 houdende de invordering van parkeerheffingen door parkeerbedrijven inning van parkeerheffingen cederen aan een parkeerbedrijf. Het gebruik van deze parkeerplaatsen wordt als een dienst beschouwd, waarbij de gebruiker tegen betaling tijdelijk een parkeerplek mag gebruiken onder de voorwaarden die lokaal zijn vastgesteld. Dit wordt ondersteund door diverse uitspraken, waaronder Cassatierechtspraak die bevestigt dat de vergoeding voor betaald parkeren een retributie is en geen belasting.
Kenmerken van een retributie
Uit de rechtspraak blijkt dat een retributie aan drie voorwaarden moet voldoen:
- Vergoeding: Het betreft een betaling door de burger voor een specifieke dienst.
- Dienst door de overheid: De overheid levert een bijzondere dienst die rechtstreeks in het voordeel van de gebruiker werkt.
- Vrijwilligheid: De burger heeft de keuze om van de dienst gebruik te maken.
In het geval van parkeren is er sprake van een tegenprestatie: de gemeente biedt een parkeerplaats aan. De hoogte van de retributie moet redelijk zijn in verhouding tot de geleverde dienst (Cass. 10 september 1998, Pas. 1998, I, 942).
Geen belasting, andere regels
Het onderscheid tussen belasting en retributie heeft belangrijke implicaties:
- Belastingen worden opgelegd zonder directe tegenprestatie, terwijl retributies gekoppeld zijn aan een specifieke dienst.
- De invorderingsprocedure voor belastingen, zoals vastgelegd in het decreet van 30 mei 2008, is niet van toepassing op retributies. Onterecht gebruik van deze fiscale procedure is in strijd met het wettelijk kader en kan leiden tot nietigheid, zoals diverse rechtbanken hebben geoordeeld (bijvoorbeeld Rechtbank Gent, 17 maart en 9 juni 2009).
Rechtspraak bevestigt status als retributie
In verschillende vonnissen (bijvoorbeeld Gent, Veurne, Sint-Niklaas) en uitspraken van hoven van beroep is vastgesteld dat parkeerheffingen retributies zijn. Gemeenten kunnen dit enkel invorderen via passende civielrechtelijke procedures. Het gebruik van fiscale invorderingsmethoden zonder wettelijke grondslag is een fout in de zin van artikel 1382 BW.
Praktische gevolgen
Gemeenten dienen zorgvuldig om te gaan met de vaststelling en invordering van parkeerretributies. Burgers hebben recht op duidelijke communicatie, eerbiediging van hun verdedigingsrechten en redelijke vergoedingen. Indien deze principes worden geschonden, kunnen zij aanspraak maken op terugbetaling en schadevergoeding.
Dit onderscheid beschermt de rechten van de burger en dwingt overheden tot correct handelen bij de uitvoering van hun parkeerverordeningen.