De vervanging (overeenkomstig artikel 979 Ger. W.) en de wraking van een gerechtsdeskundige kunnen niet zonder meer gelijkgesteld worden. Beide procedures hebben een eigen functie en een eigen finaliteit. De vervanging strekt er toe te vermijden dat het deskundigenonderzoek niet kan worden verder gezet wegens het in gebreke blijven van de deskundige. Een wraking is veeleer een sanctie omdat een deskundige, zoals een magistraat, zichzelf dient te onthouden wanneer hij weet dat hij zich in een van de voorwaarden bevindt om gewraakt te worden. De wrakingsgronden zijn wettelijk vastgelegde redenen, die eerder beperkend dienen geïnterpreteerd te worden. De vervanging is een minder geladen begrip en ze kan veel ruimer worden toegepast.
Het feit dat de raadsman van een partij namens een andere partij een geding voert tegen de deskundige veronderstelt niet dat de deskundige niet in staat is op een onafhankelijke en onpartijdige wijze advies te geven in een andere zaak of dat er bij de openbare opinie gewettigde twijfel is aangaande zijn geschiktheid om in die omstandigheden advies te geven. Deskundigen zijn voldoende objectief om een onderscheid te maken tussen een partij en haar raadsman. Anderzijds is artikel 828, 7° Ger. W. van strikte interpretatie en beperkt tot de verhouding van de deskundige en een partij zelf.
Bij een vervanging overeenkomstig artikel 979 Ger. W. gaat het om een deskundige, die niet tijdig zijn opdracht vervuld, overlijden, ziekte, onbekwaamheid of professionele fout zoals nalatigheid of onervarenheid.
Artikel 979 Ger. W. mag niet worden aangegrepen om een gerechtsdeskundige, tegen wie geen grond tot wraking bestaat, alsnog, bij ontstentenis van eensgezindheid tussen partijen, tegen zijn wil van zijn deskundigenonderzoek te ontlasten.
Toch is de partij die om de vervanging verzoekt niet verboden om zich daartoe te beroepen op redenen die ook kunnen ingeroepen worden om de wraking van de gerechtsdeskundige te vragen. Wanneer de wrakingsgrond in het concrete geval ertoe leidt dat de gerechtsdeskundige zijn taak niet naar behoren vervult, kan tot vervanging worden besloten.
Wel dient erover gewaakt te worden dat het verzoek tot vervanging niet ingediend wordt om de regels inzake wraking te omzeilen, zoals de termijn waarbinnen het wrakingsverzoek moet worden ingediend of het risico een schadevergoeding te moeten betalen indien het verzoek wordt afgewezen.
Het is niet omdat het voorlopig standpunt van de gerechtsdeskundige niet overeenstemt met het standpunt dat zij of hun technisch raadsman zouden willen lezen, dat de deskundige vooringenomen of partijdig zou zijn, of een gebrek aan vakkennis zou hebben.
www.elfri.be - Artikel - Vervanging van deskundige
www.elfri.be - Artikel - Wraking van een deskundige