De massamoordenaar in de Holocaust, in Rwanda, in Kosovo, lijkt niet overeen te stemmen met het stereotiepe beeld van de crimineel. Het gaat om griezelig doodgewone mannen. Dit beeld werd ook teruggevonden in de privé fotoalbums van de NAZI kampbewakers, die een normaal familieleven leefden na hun "dagtaak" in de vernietigingsmachine. Een minderheid blijkt sadistisch, psychopathisch of door ideologie doorgedraafd te zijn. Er werd wetenschappelijk bewezen dat deze handelingen niet gebeurden onder dwang. Wat bezielt deze mensen, kunnen we nog van "mensen" spreken? En hoe kan een doodgewone Belgische jongen in Syrië mensen onthoofden?
Het antwoord is onthutsend, met name dat de mens een roedeldier blijkt te zijn die niet of nauwelijks kan weerstaan aan de groepsdruk. De drang naar groepsconformisme als oorzaak van dit soort criminaliteit werd ook aangetoond in het experiment van Stanley Milgram van 1963, waaruit blijkt dat zijn 65 % proefpersonen onder druk dodelijke elektroshocks toediende aan derden mits de nodige aansporing (de derden waren acteurs die pijn uitschreeuwden, maar in werkelijkheid geen elektroshocks kregen). De experimenten van Solomon Asch in de jaren 50 toonden aan dat mensen die een juist antwoord op een vraag wisten, toch een verkeerd antwoord in een proefsetting gaven wanneer een groot deel een verkeerd antwoord gaf.
Beter bekend is het experiment van Philip Zimbardo van 1971 (Stanford Prison Experiment), waarbij hij vrijwillige proefpersonen opdeelde in een groep gevangenen en een groep bewakers. De bewakers gedroegen zich na enkele dagen ongekend brutaal en de gevangenen te onderdanig en het experiment diende vroegtijdig afgebroken. Het experiment werd verfilmd in de topfilm Das Experiment. Zie ook de film met zelfde thematiek "Die Welle" uit 2008.
Deze inzichten leren ons ook gruwelijke misdrijven als groepsverkrachting, maar ook coma-zuipen en druggebruik bij jongeren begrijpen.