Overeenkomsten gaan teniet door verlies, verdwijnen of verval van het voorwerp ervan. De overeenkomst kan bepaalde regels voorzien in geval deze situatie zich voordoet. Zo niet zijn de algemene regels van het verbintenissenrecht hierop toepasselijk. Het verval staat los van het al dan niet foutief handelen van een partij. Maar dit belet niet dat één van de partijen toch tot schadevergoeding kan gehouden zijn, wanneer hij verantwoordelijk is voor het verlies van de zaak.
Voor een concreet toepassingsvoorbeeld inzake het verlies van een leasingsvoertuig: zie RABG 2003/12 p. 678 met noot: "over de ongewone uitdoving van een leasingsovereenkomst".
Anders dan bij de nietigheid en de ontbinding van de overeenkomst slaat het verval op het wegvallen van het voorwerp en de oorzaak van de overeenkomst.
In ons Belgisch recht kennen we 1 voorbeeld waarbij het verval van rechtswege bestaat, althans voor zover een partij zich hierop beroept. Dit met betrekking tot de schenking tussen echtgenoten die steeds herroepbaar zijn voor zover zij niet in het huwelijkscontract zijn bedongen. De wetgever is er namelijk van uitgegaan dat elke schenking tussen echtgenoten als verondersteld voorwerp en oorzaak het huwelijk heeft en anderzijds de goede verstandhouding binnen dit huwelijk.
Het verval van een verbintenis door het verdwijnen van het voorwerp ervan veronderstelt dat het definitief onmogelijk is geworden het voorwerp van die verbintenis in natura uit te voeren.
Maar de rechtspraak is zeer terughouden om het verval van een overeenkomst, een schenking , een testament uit te spreken op basis van het wegvallen van voorwerp en oorzaak.
In dit opzicht is een arrest van het Hof van Cassatie van 21.01.2000 een nuttig beoordelingsinstrument.. Aldaar werd geoordeeld dat een testament kan komen te vervallen wanneer de oorzaak vervalt op basis van een gebeurtenis die zich heeft voorgedaan buiten de wil van de testator en voor diens overlijden.
Zakelijke indeplaatsstelling:
Art. 1303 oud B.W.. "Wanneer de zaak is teniet gegaan, buiten de handel is gesteld of is verloren gegaan, buiten de schuld van de schuldenaar, is deze gehouden, ingeval hij omtrent die zaak enig recht of enige vordering tot schadevergoeding bezit, dat recht of die vordering aan zijn schuldeiser af te staan".
www.elfri.be - Artikel - Voorwerp van de overeenkomst bepalingen in het NBW