Registratierechten vermijden via de kaasroute, lees via de Nederlandse Notaris leek een Belgische sport of Belgenmop bij uitstek tot VLABEL (De Vlaamse belastingsdienst) de achterpoort dicht deed.
De Nederlandse Notaris werd voornamelijk ingeschakeld voor een schenking met voorbehoud van vruchtgebruik. Immers een handgift kan geen voorbehoud van vruchtgebruik bevatten, enkel een notariële schenkingsakte kan dit. Op notariële akten inhoudende schenking zijn schenkingsrechten verschuldigd en die schenkingsrechten kunnen dan weer vermeden worden door een beroep te doen op een Buitenlandse (Nederlandse maar bv. ook Zwitserse) Notaris. Om te vermijden dat er schenkingsrechten dienden betaald te worden diende de schenker dan wel nog 3 jaar te leven. Deze achterpoort is sinds 2016 dicht.
Vanaf 1 juni 2016 betaalt de begunstigde ook erfbelasting wanneer een schenking met voorbehoud van vruchtgebruik werd gedaan voor een Nederlandse Notaris, en dit bij overlijden binnen de 3 jaar of na 3 jaar. De successierechten worden dan berekend op de waarde van de volle eigendom, ook al zijn er intussen meer dan drie jaar verstreken. De kaasroute verliest aldus haar nut. Weliswaar moeten geen schenkingsrechten in België betaald worden, maar de begiftigden betalen wel altijd successierechten.
De deur wordt niet gesloten voor schenkingen van roerende goederen in volle eigendom. Op dit punt is er sinds 2016 niets veranderd.
Op een schenking van € 50.000 in volle eigendom voor een Nederlandse notaris betaalt u ook na 1 juni 2016 geen Belgische schenkbelasting en op deze schenking worden er geen successierechten in rekening gebracht mits de schenker nog minstens drie jaar blijft leven. Maar waarom nog naar Nederland gaan aangezien zulks bij gewone handgift toch ook kan?
Een schenking voor een Belgische notaris is nog zo dwaas niet. Notariële schenkingen, zijn dan wel onderworpen aan schenkingsrechten, maar deze zijn voor in de regel lager dan successierechten en eens schenkingsrechten betaald is er 100% zekerheid dat de begiftigden geen successierechten zullen verschuldigd zijn.. Liggen successierechten hoger dan de 3% of 7% schenkingsrechten (wat meestal het geval is), dan is de Belgische notaris nog altijd een goede zaak.
Dit brengt ons tot de overweging dat het niet zo ver en niet zo exotisch moet gezocht worden in estate-planning en dat de meest extravagante goed gevonden fiscaal gunstige trucjes zuur kunnen opbreken. Bij vermogensplanning is gemoedsrust misschien toch één van de belangrijkste redenen van de ouder wordende mens en dat wordt te vaak vergeten.
Rechtsgeldigheid
Naar de vorm is een overeenkomst gesloten tussen personen die zich in eenzelfde land bevinden, geldig indien zij voldoet aan de vormvereisten van het recht dat ingevolge het EVO op de overeenkomst zelve van toepassing is (lex causae; lex contractus) of van het recht van het land waar de overeenkomst is gesloten (lex loci actus).
Een de schenkingsakte waarbij begiftigde en schenker Belg zijn met betrekking tot Belgische goederen en Belgisch patrimonium wordt beheerst door het Belgische recht.
Dit belet dus niet dat een akte verleden voor een Nederlandse notaris, wat de vorm betreft rechtsgeldig op voorwaarde dat de schenking voldoet aan de vormvereisten van het Belgische recht (lex contractus), ofwel het Nederlandse recht, de lex loci actus. Op grond van de lex locus actum (recht van de plaats waar de notariële akte wordt verleden) kan het Nederlandse recht dus van toepassing zijn op de vormvereisten voor de schenking. Naar Belgisch recht is een schenking van Belgische aandelen verleden voor een Nederlandse aandelen rechtsgelding.
Nietige schenkingen voor Nederlandse Notaris
Een pacte adjoint opgesteld door een Nederlandse notaris waarin bevestigd wordt dat een schenking is gedaan waarvan de afgifte later zal gebeuren is geen geldige schenking.
Aldus verklaard is dit geen geldige handgift omdat er geen handgift is gebeurd. Als notariële akte kan de schenking evenmin gelden. Indien de akte stelt dat er een handgift werd uitgevoerd kan hiertegen worden ingebracht dat een handgift nietig is zonder traditio (zonder afgifte) ondanks de notariële akte. Natuurlijk kan een notariële schenking een uitgestelde afgifte voorzien, maar dan kan de akte niet terzelfdertijd bevestigen dat de schenking middels handgift werd bewerkstelligd, hetgeen de afgifte veronderstelt. Het is het ene of het andere.