Het realisme in de literatuur en kunst, het zuivere empirische onderzoek, naast de naakte feiten in menswetenschappen en recht, staan niet voor de werkelijkheid. Wie het realisme of naakte feiten bestudeert zal vaststellen dat deze gelardeerd zijn met onvolledigheid, eenzijdige perceptie, opgelegde beperkingen, hypotheses en vergeten hypotheses en vooroordelen. De gehele waarheid impliceert ook datgene waarover niet geschreven wordt, datgene wat misschien relevant maar wel taboe is.
Waarom schreef Godfried Bomans niet over seks? In een TV interview stelde hij: “ De verhouding tussen mijn vrouw en mij gaat niemand aan”. Deze uitspraak legt pijnlijk de beperkingen en remmingen weer van zowel literatuur als rechtsgeleerde. Elke literaire of zelfs wetenschappelijke schrijver, vreest en huivert dat zijn geschriften autobiografisch zouden overkomen of ten onrechte iets over hem zelf zouden melden. Deze bange berekening beperkt de geest en trekt lijnen die literatuur, wetenschap en recht schaden.
Een taboe is iets dat wordt beschouwd als ongepast om te gebruiken, te doen of over te spreken. Het woord taboe is afkomstig uit het Tongaans van Polynesië (tapu of tabu), waar het stond voor een religieus verbod op bepaalde plaatsen, voorwerpen, personen of acties. Het woord komt, conform de klankwetten voor de Polynesische talen, terug als tapu, kahu etc.
Het schenden van een taboe in een bepaalde cultuur kan leiden tot reputatieschade, sociale uitsluiting of andere vormen van repercussie. Soms kan het schenden van een taboe leiden tot gerechtelijke vervolging.
Maar het taboe speelt in het recht ook op andere vlakken mee waarop we in deze bijdrage verder ingaan...