Hopeloze zaken bestaan niet. Hopeloze mensen wel.
Het recht op verdediging
Elke mens heeft recht op verdediging. De advocaat verdedigt niet de feiten. Hij onderzoekt of de feiten vaststaan en bewezen zijn. Hij pleit het best haalbare bij schuld, zoekt alternatieven voor bestraffing, verklaart of duidt de daden van zijn cliënt. Hij toont de mens in zijn voorgeschiedenis, in zijn organisch bestaan. Hij reconstrueert waar nuttig de aanloop van de feiten. Hij stelt de mens centraal, zowel zijn cliënt als het slachtoffer, maar koppelt zoals het in het strafrecht hoort gevolg los van de daad en herkoppelt de daad aan de dader.
Zijn de feiten, feiten of veronderstellingen en welke referentiekaders werden gebruikt. Werd en wordt de procedure correct gevolgd. Aldus is de advocaat de hoeder van de rechten van de cliënt tijdens het strafproces.
Daarom is een verdediging van een beklaagde of verdachte nooit hopeloos.
De verdediging van een slachtoffer kan hopeloos lijken wanneer er te weinig aanwijzingen zijn tegen een persoon of er zelfs geen schuldige kan gevonden worden. De advocaat kan in een gerechtelijk onderzoek bijkomende onderzoeken vorderen. Hij kan beroep doen op detectives. Hij kan bijdragen tot de verwerking van het slachtoffer in de onderzoeksfase mee actief te denken en in de procedure de stem van het slachtoffer te laten horen.
In burgerlijke zaken is de advocaat de eerste rechter.
Een gedagvaarde persoon legt een dagvaarding voor aan een advocaat, na onderzoek van de stukken kan deze besluiten dat verweer zinloos is. Hij kan zijn cliënt uitvoerig uitleggen waarom en waarom het beter is zich neer te leggen bij de eis en aldus kosten van een zinloze verdediging vermijden. Maar toch zal hij grondig nazien of de procedure correct gevolgd werd. Of de dagvaarding ontvankelijk en toelaatbaar is. Hij zal het volledige verhaal aanhoren en meermaals vragen: "wat zit hier achter", "wat is het echte motief van de eiser", "is er nog meer". Aldus zal hij de emoties en veronderstellingen die soms uit de dagvaarding blijken op losse schroeven zetten.
De advocaat zal elke mogelijke exceptie in overweging nemen. Hij zal onderzoeken of er in de procedure dan wel in de onderliggende stukken geen nietigheden kunnen ontdekt worden. Hij zal erop toezien dat de eiser geen enkele procedurele fout maakt, in die zin dat hij elke fout en elke geschonden termijn zal afstraffen.
Hij zal onderzoeken of er geen tegeneisen of andere aanspraken kunnen geformuleerd worden desnoods tegen derden. Of derden, dan wel verzekeringen niet gehouden zijn tot tussenkomst.
Hij kan kiezen voor een procedurele verdediging, aansturen op verjaring, elk proceduremiddel uitputten. Hij kan de eiser aldus ontmoedigen, waarbij hij wel zijn cliënt duidelijk maken dat dit tijd oplevert, een kleine kans op succes, maar ook vrij veel geld en een negatieve impressie kan nalaten. Rechters zijn niet opgezet met verweerders die niet meegaand zijn in de procedure. Maar een verweerder hoeft niet meegaand te zijn. De taak van de verdediging is verdedigen, "the opposition party must oppose".
Na de definitieve uitspraak blijft de vraag naar de uitvoerbaarheid ervan en staan insolventieprocedures open.
Zo is de verdediging van elke onvermogende zinvol.
Zo ook is de advocaat van de eiser de eerste rechter. Hij onderzoekt zeer kritisch de kansen op succes en zal de arena van het recht, het forum, slechts betreden wanneer hij alle risico's met zijn cliënt heeft besproken en zoveel mogelijk hierop heeft geanticipeerd. Hij zal op zijn eigen stelling het kritische scheermes van Ockham toepassen en de cartesiaanse methodiek. Hij zal de twijfel en het aleatoir karakter van de procedure met de cliënt bespreken na een analyse en voorstel tot aanpak in een stappenplan volgens de Prince II principes. Pas wanneer de cliënt dit goed begrepen en aanvaardt heeft zal hij zijn toga aantrekken en zijn argumentatieleer en juridische onderbouw ten beste geven.
Maar in burgerlijke zaken laat een advocaat ook de onderhandeling of bemiddeling toe en staat open voor elk aanvaardbaar vergelijk. Hij zal slechts zijn cliënt adviseren tot procedure wanneer er geen vergelijk kan bekomen worden dan wel een onaanvaardbaar voorstel op tafel licht dat de BAZO (beste alternatief zonder onderhandeling) toets niet doorstaat, rekening houdend met risico's en kosten van de procedure.