Hoe kan ik een erfenis bekomen?
Ingevolge het overlijden krijgen de erfgenamen van de overledene de mogelijkheid om de erfenis te aanvaarden of te verwerpen. Wie een nalatenschap aanvaardt, is ook gehouden tot de schulden, tenzij er aanvaardt wordt onder voorrecht van boedelbeschrijving.
De aanvaarding van de nalatenschap gebeurt in de regel zonder vormvoorwaarden, door bezit te nemen van de nalatenschap. In het algemeen kan gesteld dat de aanvaarding gebeurd door zich te gedragen als erfgenaam, lees door een daad te stellen verricht die noodzakelijk de bedoeling om te aanvaarden insluit en die slechts in de hoedanigheid van erfgenaam kan verricht.
Erfgenamen kunnen rechtstreeks bezit nemen van de goederen van de activa van de nalatenschap. Voor de banktegoeden behoeven zij een attest van erfopvolging zoals dit kan bekomen worden op het kantoor van rechtszekerheid bevoegd volgens de laatste woonplaats van de overledene.
De wet bepaalt in het erfrecht wie tot de nalatenschap wordt geroepen.
Een nalatenschap kan bekomen worden door het erfrecht maar ook door een testament. Middels een testament kan een persoon bestanddelen van zijn vermogen legateren (bij testament overmaken) aan een legataris dit is een persoon die in het testament wordt aangeduid.
In bepaalde gevallen is men niet volledig vrij om zijn vermogen middels testament over te maken. Zo dient rekening gehouden met reservataire erfgenamen. Dit zijn erfgenamen zoals de kinderen en eventuele kleinkinderen die in de plaats va de kinderen kunnen komen en de langstlevende echtgenote of langstlevende wettelijk samenwonende die minstens een bepaald deel van de nalatenschap dienen te bekomen.
Wie bij testament een deel van de nalatenschap kreeg toegewezen zal in de regel de afgifte van zijn legaat dienen te vragen (op te eisen) aan de erfgenamen. Dit wordt geregeld via de regels met betrekking tot de saisine over de nalatenschap, waartoe we verwijzen naar deze pagina: Zie https://www.elfri.be/artikel/saisine
Naast de reserve bestaat ook een vrij beschikbaar deel. Dit deel bedraagt de helft van de nalatenschap waarover de erflater steeds vrij kan beschikken.
Recht op nalatenschap
Zolang een persoon nog leeft bestaat er geen nalatenschap en is er dus ook geen recht op de nalatenschap. Eens een persoon overlijdt, wordt deze juridisch decujus, dit is een ander woord voor erflater, zijnde degene die een erfenis nalaat.
Indien er reservataire erfgenamen zijn, kan dan nagegaan of hun reserve (het deel dat ze zeker moeten krijgen) gevrijwaard is. Hiertoe wordt ook rekening gehouden met de gedane schenkingen die fictief worden ingebracht om aldus de fictieve massa te berekenen. Over de samenstelling van fictieve massa, de inbreng en de inkortingen verwijzen we naar deze pagina: https://www.elfri.be/artikel/inbreng-en-terugneming.
Onterven en bevoordelen
Niettegenstaande het bestaan van een reserve zijn er meerdere technieken die het mogelijk maken om creatief om te gaan met het erfrecht die er op neer komen dat kinderen of echtgenoten onterfd worden.
Voor een aantal van deze technieken waarbij die de rechten van kinderen, echtgenotes en samenwonenden kunnen beperken verwijzen we naar onze pagina's https://www.elfri.be/artikel/kan-ik-mijn-kinderen-onterven en https://www.elfri.be/artikel/kan-ik-mijn-echtgenote-onterven.
Bescherming tegen onterven
Anderzijds kunnen strategieën ontwikkeld tegen dreigende onterving of kunnen strategieën of procedures worden overwogen voor zij die zich door onterving gedupeerd voelen.
zie Help ik ben onterfd
Klik hier voorn een model tot inbezitstelling van een legaat.
Wie in een eigenhandig of internationaal testament werd aangesteld als algemeen legataris (lees als algemeen rechthebbende op de erfenis) moet de inbezitstelling van de nalatenschapsgoederen vragen aan de familierechtbank. Dit kan gebeuren middels dit model van verzoek.