Gouden tips om een goed maatschappelijk verslag na een sociaal onderzoek te bekomen
Leg een knoop in uw tong, wik uw woorden, wanneer u het heeft over uw ex partner. Praat niet over uw ex, maar over de mama of de papa van het kind. Benadruk juist de goede eigenschappen van hem of haar en andere lijn uw extreme bereidheid om op een constructieve wijze deze nieuwe ontkoppelde ouderrol waar te nemen. Zeg dat de conflicten tot het verleden behoren, minstens dat u deze terzijde kan schuiven wanneer u denkt of handelt in functie van de kinderen. Maak uw sociaal vangnet duidelijk. Zeg gerust dat uw nieuwe partner u mee kan helpen bij uw ouderrol, maar voeg hieraan toe dat hij of zij nooit de unieke relatie van de vader of moeder zal vervangen.
Het maatschappelijk onderzoek zal trachten na te gaan of u ten aanzien van het kind loyaal bent ten aanzien van de andere ouder. Maak deze ook nooit zwart, praat geen kwaad woord met uw kinderen over de andere ouder en onderlijning deze loyaliteit tijdens het sociaal onderzoek.
Het sociaal of maatschappelijk onderzoek geeft niet als taak de waarheid te achterhalen. Zij noteren standpunten en beschouwen die standpunten zonder verificatie als uitgangspunt van hun conclusie. Hou hier rekening mee en beseft dus hoe gevaarlijk de uiting van standpunten is ten aanzien van het maatschappelijk onderzoek. Niet de waarheid, maar wel uw perceptie, uw door de assistent genoteerde inzet (getoetst aan deze van de tegenpartij) zal de basis zijn van diens conclusie, desnoods aangevuld met het geen derden verklaard hebben.
Kuis uw huis op, maakt het tot een ideale thuis, laat een ontspannen rustige indruk, toon de plaats die het kind in uw huis, uw nieuw samengesteld of eenouder gezin in uw hart heeft, vrij van wrok. Toon u als een stabiele persoonlijkheid in een stabiele leefwereld, als iemand die functioneert op het werk, in de nieuwe gezinssituatie, met de kinderen en met de papa of de mama van de kinderen.
In deze uiteenzetting heb ik het regelmatig gehad over partijen en tegenpartijen. Zie dit als een beroepsmisvorming van mijnentwege in mijn rol als advocaat. Maar gebruiken nooit zelf die woorden, net zomin als het woord ex partner, ex of op zijn Vlaams (h)ex, benoemde de "tegenpartij" steeds als de mama of de papa van de kinderen.
Benadruk uw inzet voor de goede contacten met die mama of papa, met de rimpelloze uitoefening van de omgangsregeling of de verblijfswissel. Durf geruststellen dat na een verblijfswissel de kinderen het even moeilijk hebben, net zoals zij verklaren het moeilijk te hebben wanneer ze in het begin bij de andere ouder zijn, maar benadruk terzelfdertijd op welke korte termijn het kind bij u aangepast is en zich terug thuis voelt. Toon aan dat u een duidelijk zicht heeft op de belevingswereld van het kind. Kinderen denken vaak dat de echtscheiding hun fout is. Heb jij aan uw kinderen uitgelegd dat de scheiding niet hun fout is en dat mama en papa hen even graag zien. Leg uw opvoedingsstijl uit evenals de verschillen met die van de andere ouder, maar voeg hieraan onmiddellijk toe dat dit op zich geen probleem stelt, omdat u meent dat een verschillende aanpak ook een meerwaarde kan hebben en dat u uw kind leert dat er op verschillende plaatsen verschillende wetten gelden, net zoals de verschillende wetten thuis en op school. Dat uw kind dit begrijpt of leert te begrijpen, dat u uw kind hierin steunt en dat u telkenmale stelt, dat uw kind de "wetten" bij de andere ouder dient te respecteren, ook al zijn deze verschillend van uw wetten.
Benadruk uw inzet bij het bereiken van de oplossingen tot op heden. Leg uit wat u reeds hiertoe toegedaan heeft. Maar erken gelijktijdig de inzet van de andere ouder. Zeg gerust met zoveel woorden dat de andere bijzonder zijn best doet (maar er misschien niet altijd in slaagt). Benadruk uw pedagogische kwaliteiten om het kind bij te staan bij het huiswerk en de opvolging van de schoolse activiteiten.
Benadruk dat hij het belangrijk vindt dat het kind een papa en mama heeft met wie het een goede band heeft, zo ook met de grootouders langs beide zijden (behoudens uitzonderlijke gevallen al waren crisissituaties met de grootouders bestaan).
Leg uit op welke manier uw communicatielijnen legt met de andere ouder: e-mail, SMS, brieven, telefoon, doorgeeftschriftje. Benadruk hierbij dat deze communicatielijnen enkel gebruikt worden voor de invulling van het ouderschap en van uwe zijde vrij zijn van negatieve boodschappen of verwijten, maar mededelingen uitmaken als zinvolle, inhoudsvolle communicatie. Benadruk dat u uw kind niet als facteur beschouwt om negatieve gevoelens, eisen of partnermededelingen of bedreigingen of verwijten aan de tegenpartij over te brengen.
Leg uit op welke manier uw kind contact kan houden met de andere ouder tijdens de ogenblikken dat het kind bij u is: e-mail, gsm, SMS, occasionele contacten.
Leg uit dat u steeds openstaat om van vaste regelingen af te wijken wanneer dit gevraagd wordt voor een gegronde reden in hoofde van de andere ouder of in hoofde van het kind (bv sportmanifestaties, verjaardagen, vaderdag, moederdag, communies, reizen, gezondheidsproblemen, een vraag tot wisseling van een weekend op vakantie, werkomstandigheden).
Benadruk dat hij nooit uw kind laat kiezen welke ouder het het liefste ziet, dat uw kind niet bezadelt met de verplichting om een keuze te maken tussen de mama en de papa, dat hij zich kan inleven in het zieltje en de leefwereld van het kind. Dat u uw kind laat kind zijn.
Wanneer de voormelde criteria voor de tegenpartij negatief zijn en u hiervan het bewijs kan leveren, leg deze stukken dan voor. Toon de e-mails, brieven, SMS en die ontvangen heeft en die negatieve invulling van het ouderschap uitmaken door de andere ouder. Maar doe dit terloops, zonder er al te veel aandacht aan te besteden. Toon dat u er mee kan omgaan en desondanks uw ouderschap zinvol blijft invullen en nu blijvend inzet voor een goede ouderrelatie met de mama of de papa.
Bereid u emotioneel voor op deze gesprekken, bewaar uw kalmte, wees beminnelijk, steeds hoffelijk en maak u nooit kwaad, want onthoud, het sociaal onderzoek is perceptie en soms erger een evaluatie op basis van een perceptie. Daarom zijn ze zo gevaarlijk. Ook en vooral omdat ze door mensen worden uitgevoerd, met hun beperktheden en gevoelens, met hun normen en waarden. En zelfs wanneer beweerd wordt dat hun normen en waarden en hun gevoelens door hen buitenspel gesteld worden bij de beoordeling, glimlacht dan even. Zeer weinig mensen kunnen denken of zelfs functioneren zonder normen en waarden en met het wegcijferen van hun gevoelens.
Zo wordt verder en onder meer in de sociale enquête rekening gehouden met:
- het belang van het kind in de meest brede betekenis van het woord
- beperking van de conflicten tussen de ouders door de opgelegde maatregel;
- de omgeving van het kind
- het effect van de maatregel met oog op de innerlijke rust van het kind;
- de stabiliteit en regelmatigheid die aan het kind kan worden geboden;
- de loyaliteit van de ouder ten aanzien van het kind maar ook ten aanzien van de andere partner (is deze bereid de omgangsrechten van de andere op een efficiënte wijze te laten uitoefenen?
- aldus de houding van de ouder ten aanzien van de andere ouder en ten aanzien van het kind over de andere ouder;
- leeftijd van het kind,
- de beschikbaarheid van de ouders,
- de mening van het kind zo het die kan en wenst te uiten,
- de afstand tussen de woonplaatsen van de ouders,
- opvoedkundige kwaliteiten van de ouders;
- sociale en culturele context die het kind de beste waarborgen kan bieden;
- gevaarsituatie, mishandeling, verwaarlozing;
- ongeschikte mogelijkheden tot huisvesting van het kind;
- mogelijkheid om beroep te doen op derden voor occasionele opvang van het kind of voor bijstand van het kind door grootouders, familieleden, derden of eventueel de andere ouder;
- de afstand tussen de woonplaatsen van beide ouders;
- relatie van de ouder met de nieuwe partner van deze ouder (al dan niet stabiele of conflictueuze relatie)
- relatie van de het kind met de nieuwe partner van deze ouder
- de inhoudelijke invulling van de ouder-kind relatie. Hoe staat de ouder thans/vroeger tegenover het kind en hoe staat het kind thans/vroeger tov de ouder.
Zijn deze tips oneerlijk en manipuleren zij de resultaten van het sociaal onderzoek?
Nee en Ja. Maar ze beschermen de burger tegen de kortzichtige dogmatiek zoals deze vandaag in de sociale scholen nog steeds wordt gedoceerd en die van gemotiveerde studenten sociale accidenten dreigen te maken. Negatieve gevoelens en emoties, dispuut, het grondig oneens zijn, kwaadheid, verdriet, ontgoocheling, angst en wantrouwen worden als niet legitieme afkeurenswaardige emoties en uitingen beschouwd.
Nieuwe tendensen geloven niet alleen in de kneedbaarheid van de mens, mar ook in e noodzaak de burger naar een sociale norm te moeten kneden met onwankelbare stellingen die aan het infantiele grenzen. "Jullie moeten weer vriendjes worden". Er lijkt geen plaats meer voor het recht om het grondig oneens te zijn.
Te vaak wordt gebruik gemaakt van reeds uitgeteste en gefaalde technieken van de jaren 80 waarin de bemiddeling en de relationele benadering naast een hele reeks andere modellen, soms zelfs dogmatische stellingen over relaties en ouderschap en systeembenaderingen (als opvolgende theorie van de onzin van NLP) van een conflictsituatie niet als een instrument maar als een doelstelling op zich werd gepromoot.