Deskundig onderzoek is louter advies
Een deskundigenonderzoek mag enkel vaststellingen of een technisch advies betreffen en geen vaststelling van de gegrondheid van een vordering. De rechter mag ook geen opdracht geven aan de deskundige om advies te geven over de gegrondheid van de vordering, maar mag de deskundige enkel opdragen feitelijke gegevens te verzamelen noodzakelijk om de rechter in de gelegenheid te stellen de rechtsregels op deze feiten toe te passen.
De vaststellingen van een gerechtsdeskundige hebben geen enkele authentieke of bijzondere bewijswaarde. Ook het advies van de gerechtsdeskundige heeft geen enkele bijzondere bewijswaarde en kan door de rechter in eer en geweten opzij geschoven worden (art. 962, laatste lid Ger.W.). Aan het advies van de gerechtsdeskundige komt echter wel een groot gezag op technisch vlak toe, omdat de gerechtsdeskundige precies wegens zijn technische kennis en kunde wordt aangesteld en omdat hij zijn opdracht op tegenspraak en met alle waarborgen dienaangaande voor de procespartijen heeft uitgevoerd.
In zoverre wordt aangevoerd dat het deskundigenverslag slechts als vermoeden of inlichting kan gelden, doet dit geen afbreuk aan het gezag dat het advies op technisch vlak kan hebben ten aanzien van het oordeel van de rechter. Met andere woorden, ook al wordt dit advies formeel gedegradeerd tot een vermoeden of inlichting, toch kan het nog steeds hetzelfde gewicht hebben bij de besluitvorming van de rechter en moet in ieder geval zeer strikt gecontroleerd worden of gedwongen tussenkomst in die omstandigheden geen afbreuk doet aan het recht van verdediging van de derde die te laat tot tussenkomst gedwongen wordt.
Uit art. 962 Ger.W. vloeit voort dat de aan een deskundige gegeven opdracht beperkt moet blijven tot het verzamelen van de nodige feitelijke gegevens om de rechter in staat te stellen de relevante rechtsregels toe te passen. De rechter kan een deskundige niet gelasten een advies te geven over de gegrondheid van de vordering.
Om na te gaan of de rechter de deskundige gelast vaststellingen te doen of een technisch advies te geven dan wel hem zijn rechtsmacht m.b.t. de beoordeling van de gegrondheid van het geschil overdraagt, moet worden onderzocht hoe de opdracht in haar geheel is geformuleerd en moet rekening worden gehouden met alle elementen eigen aan het deskundigenonderzoek, zoals de motivering van het vonnis dat het voormelde onderzoek beveelt, het technisch karakter van de opdracht en de context waarin de deskundige met die opdracht wordt belast. Het is mogelijk dat de vraag waarop de deskundige een antwoord van technische aard moet geven, samenvalt met de kwestie waarover de rechter vanuit juridisch oogpunt uitspraak moet doen. (Cass. 5/06/2018, AR nr. C.17.0422.F, RW 2018-2019, 1632).
Rechter kan rechtsmacht niet overdragen
art. 11 Gerechtelijk wetboek).
De rechter kan niet, zonder schending van art. 11 en 962 Ger. W., beslissen dat een door hem aangewezen deskundige, wat de uit te voeren herstelwerken betreft, richtlijnen uitvaardigt die rechtstreeks bindend zijn voor de partij die tot de uitvoering van de werken gehouden is.
Fout van de deskundige of deskundige die niet alle elementen op correcte wijze in rekening brengt
De rechter stelt een deskundige aan wanneer hij niet over de technische kennis beschikt om van alle facetten van de zaak kennis te nemen en met vragen blijft zitten.
Principieel mag vertrouwen gesteld in de aangestelde deskundige, tenzij er kan aangetoond dat de deskundige een fout begaat of geen rekening te houden met alle feitelijke elementen.
In deze omstandigheden kan de rechter een tweede deskundige aanstellen of een aanvullend onderzoek bevelen, hetzij door aan de feitelijke elementen een excessieve draagwijdte te geven in de ene of de andere zin. In dit geval beschikt de rechter over feitelijke elementen en kan hij, op de hoogte van het volledige dossier, een oordeel vellen. De deskundige adviseert immers maar beslist niet. Dit oordeel blijft de rechter toekomen.