Schulden binnen het huwelijk. Sommigen zoeken een echtscheiding als antwoord. Anderen zoeken hun heil in de wijziging van hun huwelijkscontract. In het kader van vermogensbeheer belet niets de echtgenoten zich veilig te stellen tegen toekomstige schuldeisers van een van hen ten aanzien van hun vermogen of dit van de gemeenschap. Maar ook schuldeisers hebben een antwoord tegen inventieve schuldenaars die hun huwelijkscontract lieten (of laten) wijzigen.
Bij 1 huwelijk op 5 zijn er financiële moeilijkheden. De schulden kunnen zowel eigen schulden als gemeenschapsschulden zijn. Voorbeeld van een eigen schuld in het wettelijk stelsel is een schuld die voortspruit uit een misdrijf, een geldboete, een schadevergoeding of een verbeurdverklaring.
Plots kunnen sommige gezinnen ook geconfronteerd worden met een dreigende vordering van een verzekeringsmaatschappij tot terugvordering van alle uitbetaalde bedragen ingevolge een verkeersongeval dat veroorzaakt werd in een toestand van dronkenschap.
Om deze en andere redenen gaan creatieve echtgenoten soms over tot de wijziging van hun huwelijkscontract. Het is hierbij dan hun bedoeling hun vermogen te herschikken waarbij de schuldeisers van één van de huwelijkspartners zich niet meer kan wenden tot het vermogen van de andere echtgenoot. Bij deze constructies wordt meestal een wijziging bedongen naar een stelsel van absolute scheiding van goederen waarbij het vermogen bij de ene echtgenoot wordt geplaatst en de schuld bij de andere wordt gelaten.
De wijziging van het huwelijkscontract wordt in een regelingsakte vastgelegd die ter homologatie aan de rechter wordt voorgelegd.
WAT KUNNEN SCHULDEISERS ONDERNEMEN TEGEN DERGELIJKE CONSTRUCTIES ?
Schuldeisers kunnen tegen een wijziging van de huwelijksakte en dus tegen de regelingsakte verhaal instellen op grond van de zogeheten actio pauliana. Zij zullen dan mogen aantonen dat deze wijziging van het huwelijksstelsel is ingegeven om hun rechten als schuldeiser te miskennen. Samen met deze actio pauliana dienen zij derdenverzet aan te tekenen tegen de homologatiebeslissing.
Deze vorderingen dienen op een relatief korte termijn ingesteld te worden. Zij moeten ingesteld worden binnen het jaar te rekenen van de bekendmaking van de homologatiebeslissing in het Belgisch Staatsblad. Eens deze termijn overschreden, is geen verhaal meer mogelijk. De wet voorziet inderdaad dat zowel een verzoek tot homologatie van de wijziging van het huwelijkscontract als de homologatiebeslissing zelf in het Belgisch Staatsblad gepubliceerd worden. Elke Belg is verondersteld kennis te hebben van het Belgisch Staatsblad waardoor de schuldeisers aldus kennis kunnen krijgen van deze wijzigingen. Het spreekt voor zich dat heel wat schuldeisers nalaten het Belgisch Staatblad erop na te pluizen waardoor zij vaak pas via een omweg of vrij laattijdig kennis krijgen van een wijziging van het huwelijkscontract.
Het instellen van een vordering uitgaande van de schuldeisers tegen de wijziging van het huwelijkscontract is bovendien voor de gemiddelde advocaat geen sinecure en vergt een zekere onderlegdheid. Uit een arrest van het hof van beroep te Gent d.d. 28/10/2004 is dit pijnlijk gebleken.
Aldaar had de advocaat van de schuldeiser wel tijdig een vordering ingesteld tegen de wijzigingsakte zelf doch had hij vergeten om tijdig derdenverzet aan te tekenen tegen de homologatiebeslissing van de rechtbank. De advocaat trachtte dit nog in graad van beroep recht te trekken, doch het hof verwees terzake op de strikte regels die aldus niet werden gerespecteerd. In dit geval bleef het huwelijkscontract dan ook ongewijzigd, wellicht tot frustratie van de schuldeiser.
Aanpassing huwelijkscontract en vermogensbeheer
In het kader van vermogensbeheer belet niets de echtgenoten zich veilig te stellen tegen toekomstige schuldeisers van een van hen ten aanzien van hun vermogen of dit van de gemeenschap. Hiertoe is het aangewezen een advocaat te raadplegen onderlegd in vermogens beheer.
vb. U vreest dat een onvermogen of een faillissement van uw partner op uw vermogen of dat van de vennootschap een invloed kan hebben. Dit kan onder meer het belang zijn wanneer één van de huwelijkspartners tijdens het huwelijk handel begint te drijven of een verhoogd risico aangaat. Op dit punt is niet alleen het huwelijksvermogensrecht van belang. Ook de bestaande contracten dienen Hierbij onderzocht, niet in het minst deze met banken en kredietinstellingen waarvoor meegetekend werd.
vb. Uw kinderen krijgen financiële moeilijkheden, worden geconfronteerd met schuldeisers, beslag e.d.m. In het wettelijk stelsel worden zal bij overlijden van u of uw echtgenote een onverdeeld actief achterlaten tussen u en uw kinderen. Hierin kan zelfs de woning vervat zitten. Hierdoor zouden de schuldeisers de verkoop van dit onverdeeld actief kunnen benaarstigen. Dit kan ondervangen door een aanpassing van uw huwelijkscontract, door een "kleine wijziging" in "langs leeft erft al".
vb. U heeft zelf een zware schuldenlast. Praat om voormelde reden met uw ouders en vermijd aldus dat bij overlijden van uw ouders er beslag gelegd wordt op een onverdeeld deel. Beleg hiertoe samen met uw ouders een consultatie bij een advocaat onderlegd in deze materie, die kan aanduiden wat de mogelijkheden zijn om deze pijnlijke toestanden te vermijden.