DE CONSUMENT HEEFT RECHT OP KRITIEK.
Hij mag zich derhalve kritisch uiten ten aanzien van een product of een dienst in de media, dus zowel een radio of televisie-uitzendingen, in kranten en ook in de sociale media.
Het recht op vrije meningsuiting laat niet toe dat er een verbod zou bestaan om kritisch te zijn tegenover commerciële ondernemingen.
Eigenlijk gelden dezelfde regels als deze voor de gewone pers. Sinds de opkomst van internet is inderdaad iedereen journalist geworden, maar blijkbaar zijn er toch nog heel wat mensen die niet de grenzen van het recht op vrije meningsuiting kennen.
Vrije meningsuiting dient vrij te zijn van laster en eerroof en mag nooit de bedoeling hebben iemand (of een zaak) kapot te maken of in een slecht daglicht te plaatsen.
Wik en weeg uw woorden wanneer u kritiek uit. Het gebruik van scheldwoorden of schuttingstaal is al helemaal niet op zijn plaats in de media. Schrijf enkel over hetgeen u zelf weet en zelf ervaren heeft en niet wat u weet van horen zeggen.
Praat over feiten die in tijd en plaats duidelijk omschreven zijn. Veralgemeen niet en schrijf bijvoorbeeld niet dat alle producten in winkel X rommel zijn, terwijl u wel kan schrijven dat u een product a in winkel X gekocht heeft waarmee u problemen heeft.
Schrijf niet dat firma X niet bekwaam is om een deur recht te plaatsen en enkel werkt met onbeschoft personeel, maar beklaag u over de plaatsing van uw deur en de manier waarop u door personeelslid van firma X werd aangesproken.
U kan een en ander op de sociale media plaatsen mits u hierbij ook de nodige matigheid aan de dag legt. Zo kan het niet dat u elke dag opnieuw op Facebook hierover blijft praten. Niets belet u te antwoorden op vragen van andere gebruikers van sociale media, maar neem niet steeds opnieuw het initiatief om uw klacht opnieuw en opnieuw te herhalen, laat staan anderen aan te zetten om uw klacht te delen.
Om hun klachten kracht bij te zetten gaan sommigen zover dat zij een vals profiel aanmaken bijvoorbeeld op Facebook om op die wijze de indruk te wekken dat de klacht van meerdere mensen komt en waarbij zij de discussie levendig houden door in feite met zichzelf te communiceren. Zulks smaakt valt hij in informaticasystemen uit en wordt zwaar bestraft.
Het plaatsen van commentaren op een website met de bedoeling schade te berokkenen wordt strafbaar gesteld door artikel 145 §3bis van de wet van 13 juni 2005 betreffende de elektronische communicatie, waarbij meer bepaald strafbaar wordt gesteld, het gebruik van een elektronische mediatienetwerk of-dienst of ander elektronisch communicatiemiddel om overlast te veroorzaken aan zijn correspondent of schade te berokkenen, namelijk door kwaadwillig negatieve reviews te hebben gepost.
Het plaatsen van commentaren waarbij men zich uit die voor een cliënt terwijl men dit in werkelijkheid niet is of waarbij men feiten vertelt die zich niet hebben voorgedaan, maar het misdrijf misbruik van communicatie uit.
Beledigingen of pesten op sociale media reikt veel verder dan de loutere vermelding op de site zelf. Aangezien de sociale media zeer hoog gerankt worden door google, worden deze beledigingen geïndexeerd en gekoppeld aan de naam van het slachtoffer.
Eenvoudiger gesteld, wanneer men de naam van het slachtoffer googelt komen de beledigingen vanzelf te voorschijn.
Zorg er dus voor dat u dit niet bereikt. Plaats uw kritiek derhalve niet op een eigen blogsite met als titel de naam van de firma. Zorg er ook voor dat u geen speciale trucs gebruikt zoals hashtags en metatags om uw kritiek op een blijvende manier aan de firma te koppelen, lees dat uw kritiek steevast verschijnt bij het ingeven in Google van de firmanaam. Gebruik hiervoor desnoods de tools die internet ter beschikking stelt zoals robots.txt door de parameters NOINDEX en NOFOLLOW.
De rechter kan hier tegen optreden waarbij niet alleen dient gedacht te worden aan strafrechtelijke procedures maar vooral aan burgerrechtelijke procedures waarbij een verbod kan worden opgelegd aan een persoon om nog verder beledigende commentaar op het internet te verspreiden onder welke vorm ook.
Dit verbod kan uitgebreid worden tot het zelfs louter vermelden van de naam van de persoon en tot een volledig communicatie verbod met een overige persoon.
Een en ander kan zowel voor de rechter ten gronde worden gevraagd als voor de rechter in kortgeding.
Om het verbod kracht bij te zetten wordt aan het verbod meestal een dwangsom gekoppeld die kan variëren van 250 euro tot 1.000 euro per dag en per overtreding waarbij elke publicatie op het internet en eventueel zelfs elk googleresultaat als een inbreuk kan worden aanzien.
De rechter kan dus wel degelijk een censuurverbod opleggen aan een welbepaalde partij om over een welbepaalde andere partij te schrijven of te communiceren.
Men kan zich nu in vraag stellen of een en ander in strijd is met de vrijheid van meningsuiting zoals gewaarborgd in artikel 10 van het Europees verdrag van de rechten van de mens.
Hierop dient onmiddellijk ontkennend geantwoord te worden.
Rechtspraak en rechtsleer zijn het er over eens dat de vrijheid van meningsuiting niet absoluut is en geen vrijgeleide is om personen te verontrusten.
De rechter kan dus de vrijheid van meningsuiting wel degelijk limiteren, doch dit slechts na een inbreuk en niet voorafgaandelijk aan welkdanige publicatie.
De rechter kan enkel de vrijheid van meningsuiting repressief beperken en niet preventief.
Verboden pesterijen kunnen ook gebeuren op indirecte wijze door een tekst te publiceren waarin een aantal beledigende uitlatingen staan die niet aan de persoon zelf gekoppeld zijn maar die in de zoekmachines wel aan de persoon gekoppeld worden doordat de naam van de persoon in dezelfde tekst voor komt als een aantal beledigende termen. Wanneer hierbij opzet kan bewezen worden, kan zulks eveneens bestraft en aanleiding geven tot hoge schadevergoedingen.
Enkele tips:
- U kan een foto van elke geleverde dienst (aanneming bijvoorbeeld) op het net plaatsen voor zover deze niet gemanipuleerd is en representatief is voor de door u geuite kritiek.
- Vertel enkel wat u zelf weet of meegemaakt heeft en niet wat u heeft horen zeggen.
- Blijf concreet bij de eventuele opsomming van gebreken maar voegt hieraan geen appreciaties toe (zoals onkunde, onbekwaamheid, onvriendelijkheid, bedriegerijen…) Dit zijn immers uw percepties en geen waarheden, althans geen waarheden die u kan verifiëren
- Blijf voornamelijk in uw taalgebruik.
- Laat plaats voor antwoord (waar de leverancier van een product of dienst ook recht op heeft) en voerde geen eindeloze polemiek.
- Gebruik nooit valse profielen.
- Plaats uw kritiek eenmalig op niet meer dan vier sociale media (bijvoorbeeld op de Facebook van de firma, op uw Facebook, op een blogsite (die niet alleen gaat over de betrokken firma) op Twitter (zonder hashtag).
- Vermeld ook wat positief was aan de levering van het product of de dienst
- Start geen actie op om de firma kapot te maken of schade toe te brengen
- Uw rechten kan u bekomen door onderhandeling, waarbij uw reacties op de sociale media vaak onderhandelingen kunnen ondermijnen. Hou hier rekening mee. Problemen die niet kunnen opgelost worden door onderhandeling over een commerciële toegeving worden beslecht door de rechtbank en niet op straat of in de sociale media.