De criminogenese van het partnergeweld duidt de interacties aan tussen de individuen en factoren die plaatsvinden tussen een omstandigheid en een misdrijf of nog fijner afgelijnd tussen het ogenblik dat de dader een voornemen heeft om een misdrijf te plegen en de daad zelf.
Frequentie:
Een vrouw op vijf zou door haar partner ooit mishandeld zijn.
Onbespreekbaarheid: dark numbers:
We hangen graag een beeld op van onszelf en onze relatie. Dit beeld dat we willen uitstralen is er meestal een van succes en harmonie.
We stellen aan derden onze partner niet voor zoals hij of zij is, maar stellen deze voor zoals we deze zouden willen. Evenmin lichten we onze zwakke kantjes van onze relatie graag toe, Laat staan dat we spreken over ons gevoel van onmacht, van verslagenheid, van geslagen of vernederd te worden.
Het harmonieuze gezin waarin gecommuniceerd wordt en het ideale koppel blijft het stereotiepe beeld dat we zo graag in een kadertje opgehangen. Hierdoor rust een taboe op huiselijk geweld.
Het geweld binnen een partnerrelatie of in een gezin is frequenter dan buiten het gezin. We maken meer kans om het slachtoffer te zijn van geweld in onze gezinssituatie dan er buiten. Meer zelfs we hebben (behoudens het risico op roofmoord) statistisch gezien meer kans om vermoord te worden door onze partner dan vermoord te worden door een derde. Dit staat in schril contrast met de fundamentele levensbeschermende functie van het gezin tegenover de levensbedreigingen van de buitenwereld.
Het gezin werd in bepaalde culturen en godsdiensten ook nog verder afgeschermd:
Historisch
Rome
In het oude Romeinse recht had de pater familias niet alleen het recht om te slaan maar ook zelfs om te doden.
Bijbel
Wie zijn kind liefheeft, spaart de roede niet". Dit gezegde wordt vaak ten onrechte toegeschreven aan een tekst in de Bijbel ...
Aan het woord is Koning Salomon, die ons hiermee laat zien hoe hij de opvoeding aanpakt van zijn zoon Rehoboam:
Spreuken 13:24: "Hij die de roede spaart heeft een hekel aan zijn zoon, hou je echter van hem, kastijd hem dan voor het te laat is."
Spreuken 19:18: "Kastijd je zoon als er nog hoop is , en laat je niet vermurwen door zijn tranen."
Spreuken 22:15: "Onbezonnenheid zit in het hart en de ziel van het kind: maar een corrigerende roede zal het tot andere gedachten brengen."
Spreuken 23:13: "Onthoud je kind geen afstraffingen; als je het slaat met de roede zal het er niet dood aan gaan."
Spreuken 23:14: "Je moet hem slaan met de roede, daarmee voorkom je dat zijn ziel in de hel terecht komt.
Spreuken 29:15: "Roede en berisping geven wijsheid: maar een kind wat maar aan zichzelf wordt overgelaten brengt schande over zijn moeder".
Ook uit het Nieuwe Testament wordt geciteerd om lijfstraffen te rechtvaardigen:
Hebrewen 12:6-7: "Want de Heer kastijdt die Hij liefheeft en tuchtigt juist het kind dat Hij als het Zijne erkent.Verdraag uw tegenslag. God behandelt u als Zijn kinderen. Welk kind wordt niet door zijn vader gekastijd?"
Kerkelijk recht
Het Decretum Gratianum, een twaalfde-eeuwse verhandeling en systematisering van het kerkelijk recht, hield in: "Vrouwen moeten onderworpen zijn aan hun mannen... De vrouw is niet gemaakt naar Gods beeld... Het gezag van de vrouw is nihil... Adam werd verleid door Eva... niet zij door hem. Het is rechtvaardig dat hij, wiens vrouw hem tot het kwade bracht, haar onder zijn gezag heeft, zodat hij niet nog eens ten tweede male vervalt tot zonde door de vrouwelijke lichtzinnigheid."
Islam:
De Islam laat een opvoedkundige tik toe maar niet het slaan zelf. Toch erkent de profeet het probleem van het partnergeweld en zoekt de Quraan er een antwoord/remedie voor: 'Hoe is het mogelijk dat iemand zijn vrouw slaat zoals je een wilde kameel slaat en vervolgens met haar wil slapen?'
De Quraan behandelt het onderwerp slaan van vrouwen als volgt (4.34):
'Mannen zijn de beschermers en onderhouders van hun echtgenotes omdat God de enen boven de anderen heeft doen uitmunten in [fysieke] kracht en omdat zij van hun rijkdommen zullen besteden [aan hun vrouwen].
Deugdzame vrouwen zijn dus zij die vroom zijn en heimelijk bewaren hetgeen God onder haar hoede heeft gesteld. En degenen die zich slecht gedragen: wijst haar [eerst] terecht en [als dat niet helpt] laat haar in haar bed alleen en [als laatste en ook afgeraden] geef haar een lichte tik [in plaats van haar te slaan]. Als zij hun gedrag veranderen, zoekt geen weg tegen haar[door oude koeien uit de sloot te halen of het herkauwen van ruzies]. Waarlijk, God is Verheven, Groot.'
Vervolgens is er, als bovengenoemde stappen tot verzoening tussen man en vrouw niet helpen, de volgende richtlijn (4.35): 'En als gij een breuk tussen hen vreest, stelt dan een scheidrechter [bemiddelaar] van zijn familie en van haar familie aan. Indien zij verzoening wensen zal God deze tussen hen tot stand brengen. Voorzeker, God is Alwetend,
De Islam probeert het slaan van vrouwen te voorkomen door:
De voorbeeldfunctie van de profeet Mohammed, die zijn vrouw nooit geslagen heeft.
Het inbouwen van een 'stappenplan' door bijvoorbeeld eerst het gesprek aan te gaan
Over te gaan tot seksuele onthouding (voor mannen vaak een reden snel tot inkeer te komen) Want je mag niet met je vrouw slapen zolang je ruzies niet hebt bijgelegd.
Als dat niet helpt, wordt er gedoogd dat er symbolische lichte tik toe met een miswak (een tandenborstel van hout van ongeveer 20 x 1 cm) vanuit de pols (dus niet vanuit de elleboog of schouder) en niet in het gezicht of op intieme gedeelten wordt gegeven.
Grensoverschrijdend
Volgens sommige theorieën is elk geweld grensoverschrijdend. Dit statement staat of valt met de definitie van geweld. Is een pedagogische tik geweld? Is een por of een duw geweld? Is een psychologische druk geweld?
Een onderscheid dient gemaakt te worden tussen problematisch geweld, een eenmalige uitbarsting, het eenmalig uitsluitend uit de woning na een dronkemansbuien, de enige en unieke klap van de bedrogen echtgenote, legitiem geweld en een agressieve uitlatingen die binnen de perken valt.
Het is perfect legitiem dat mensen het over iets oneens zijn en hierover ruzie maken. Hoe zij dit doel wordt bepaald door hun relatie die tot stand komt via communicatie maar ook via trial en error... hoe ver kan ik gaan?
Van problematisch geweld wordt gesproken wanneer het geweld of de bedreiging een langdurige rationele invloed heeft, ingebakken wordt in de relatie, ingebakken raakt in de persoonlijkheid waarbij de partners de rol van dader en slachtoffer gaan overnemen, waarbij sommige slachtoffers daders worden en sommige daders slachtoffers.
Een zeer belangrijk onderscheid dient gemaakt te worden tussen het partnergeweld dat als partnergeweld strafrechtelijk wordt beteugeld en het partnergeweld dat enkel sociologisch als partnergeweld kan worden bestempeld. De lezer weze onmiddellijk gerustgesteld dat ook het partnergeweld dat niet als partnergeweld in de strafwet wordt bestempeld meestal bestaat uit een aaneenschakeling van feiten of gedragingen die samen een of afzonderlijk een ander misdrijf uitmaken, weze het zonder de strafverzwaring die voorzien is voor die feiten voor zover gepleegd door de partner.
In de sociologische betekenis van het woord kan partnergeweld verschillende vormen aannemen
- fysiek geweld slaan, schoppen, duwen, trekken,
- bedreiging met een wapen
- bedreiging met woorden
- afpersing
- opsluiting
- vastketenen aan de radiator en de woning voor uren verlaten
- domineren
- isoleren
- vernederen
- overmatig controleren
- afbreken van de identiteit en de persoonlijkheid
- verbinding verbreken met familie of vrienden
- ongewild seksueel contact
- verkrachting (zie ook: verkrachting tussen echtgenoten)
- aanranding
- toren van geslachtsorganen
- omgevings gericht geweld (verwonden of doden van huisdieren, vernielingen);
- opmaken van alle huishoudelijke middelen
- inhouden van alle financiële middelen
- structureel geweld door het instandhouden van ongelijke machtsverhoudingen
- negatie
In feite komen deze feitelijkheden overeen met een behoefte aan controle en overheersing van de andere. Het fysieke geweld kan soms gespreid zijn over een zeer lange tijdspanne met lange periodes zonder geweld terwijl de psychische spanning en het psychische geweld, naast de isolatie steeds wordt aangehouden en de communicatie hier steeds wordt op gericht.
Let wel, slechts de slagen en verwondingen, de verkrachting, de doodslag, de moord, de vergiftiging en de poging hiertoe vallen onder het strafrechtelijk partnergeweld.
Moord als "enige uitweg":
Het fysieke geweld is het meest zichtbare en ook het meest bewijsbare. Maar daarom is het psychische geweld niet minder erg. De meest verborgen vormen van partnergeweld situeren zich op psychisch vlak. Het zou verkeerd zijn te stellen dat de vrouwen het monopolie hebben van het psychisch geweld en de mannen dat van het fysisch geweld. Maar er zijn nu eenmaal heel wat minder vrouwen die fysiek geweld tegen hun mannen gebruiken. Begrijpelijk aangezien zij ook op fysisch vlak minder kans maken (in de meeste gevallen) om hun man te verslaan. Er zijn ook heel wat mannen die psychisch geweld gebruiken en diegenen die fysiek geweld gebruiken, gebruiken dit meestal in combinatie met psychische terreur.
Maar daarnaast zijn er heel wat vrouwen die zich schuldig maken aan de ergste vormen van partnergeweld middels psychische terreur. En zo kan men een slachtoffer van psychische terreur zo ver drijven zodat zelfs de braafste mens een moord begaat... slachtoffer wordt dader. Er is overigens een grote overlapping in het verhaal van partnergeweld tussen de slachtofferrol en de daderrol. Vaak kan de juridische schuld hierdoor problematisch worden. Soms blijft de juridische schuld ten aanzien van de ene bestaan en blijft die afwezig ten aanzien van de andere. Maar in het merendeel van de gevallen hebben beiden een aandeel in het proces waarin het geweld is ontstaan.
De daders:
Hierbij kan een onderscheid gemaakt worden tussen de van nature uit agressieve persoonlijkheden waaronder ook de psychopaten, beter sociopaten), naast de neurotische persoonlijkheden en de gestoorde persoonlijkheden (borderline).
1. Sociopaten
Sociopaten hebben geen inlevingsvermogen. Zij kennen geen enkele empathie. Zij zijn totaal emotieloos ten aanzien van het geweld dat zij uitlokken veroorzaken. Zij kennen wel geweld als enige reactie op elk feit dat voor hen als negatief worden ervaren. Hierbij zien ze de schuld van het geweld steeds bij de andere door welke onbenulligheid ook als provocatie te aanzien.
Om uit te maken of iemand een sociopaat worden verschillende testen gebruikt waarin gescreend worden naar: het doen van onverantwoorde uitgaven, het maken van schulden, impulsief gedrag,, reeds gedragsproblemen op jonge leeftijd, snel veranderen van job, het aangaan van zeer korte relaties, promiscuïteit, gebrek aan empathie, ongevoeligheid, gebrek aan schuldbesef of wroeging, manipulatief gedrag, dominerend en commanderend, overdrijven, wat onlogische liegen, neiging tot verveling, behoefte aan kicks, drang naar onmiddellijke behoeftebevrediging, zoeken van stimuli, overschatte zelfwaarde, zich meer voelen dan de andere, kan alles verkopen, zeer spraakvaardig, kan zich zeer voornaam voordoen, kan fantastisch charmeren, kan zich aanpassen in elk gezelschap.
Om sociopaat te zijn in hoeft men niet voor elk criterium te scoren. Vanaf een bepaalde score op deze lijst spreekt men over een meer of mindere uitgesproken vorm van sociopathie.
2. De gefrustreerde partner mishandelaar
Deze daders hebben vaak een extreem minderwaardigheidscomplex, soms gesteund op trauma's in het verleden. Om traumatische gebeurtenissen te vermijden of de confrontatie met hun ervaren de minderwaardigheid uit de weg te gaan gaan zij over dat controledrang. Maar zij willen niet alleen controleren, zij willen hun leven en hun omgeving volledig beheersen. Zij zijn daarom extreem perfectionistisch. Houden de rekeningen tot in het kleinste detail bij, plannen hun relatie en hun vrije tijd via ingewikkelde schema's via Excel en Outlook. Zij maken voor het gezin schriftelijke nota's en opdrachten die sterkte moeten worden opgevolgd. Zij leven in statistieken en in symbolen van erkenning, die ze vaak zelf creëren, zich toe-eigenen, alles doen om deze symbolen van erkenning te krijgen en hiervoor voortdurend bevestiging vragen.
In hun strategie willen zij hun partner volledig herleiden tot een controleerbaar, hanteerbaar object. Hiertoe wordt de persoonlijkheid afgebroken. In minder erge gevallen beperkt zich dit tot een "my fair lady" heropvoeding. De familiale kring rond het slachtoffer wordt verbroken. Er worden conflicten met deze familie gezocht en onderhouden. Ook de vriendenkring van het slachtoffer wordt ondermijnd. Oude waarden worden weggelachen, een nieuwe waarden worden ingepompt. Om de isolatie compleet te maken wordt er vaak verhuisd naar een plaats waar de betrokkenen niemand kent en/of wordt het slachtoffer verbod opgelegd om nog met iemand contact op te nemen.
Aan de slachtoffers wordt herhaald en herhaald dat ze eigenlijk niets waard zijn, dat ze lelijk en dom zijn, dat ze toch niets hebben uitgehaald, dat hun prestaties tot niets dienen, dat hun carrière waardeloos is, dat ze in bed niets voorstellen, dat ze slechte ouders zijn, dat ze stinken uit hun bek, dat ze vet en vraatzuchtig zijn, dat ze te dom zijn om iets te bereiken.
In deze context worden vrouwelijke slachtoffers soms verplicht om naar parenclubs te gaan waarbij de andere en verplicht tot seks met derden. Dit geeft de dader een ultiem gevoel van controle. De parenclub en de soms gedwongen SM seks waarbij de huilpartij van het slachtoffer de dader verder stimuleert en motiveert, is vaak het ultieme hoogtepunt voor de dader, de kers op de taart , het bewijs dat hij of zij de persoonlijkheid van het slachtoffer volledig heeft afgebroken en herbouwd niet tot iets wat volledig van hem is .
Het slachtoffer moet eindelijk leren gewoon te vragen wat er van hem of haar gevraagd wordt en dient te noteren wat het van dag tot dag uitgeeft en doet, wie het gesproken heeft, waarom, welke inhoud.
De overtreding van deze regels wordt bestraft met vaak extreme vormen van geweld. Wanneer een slachtoffer van deze soort dader met hem of haar gaat breken, volgt in de regel een hel van belaging. (stalking)..
3. Borderliners
Zij zijn onderhevig aan hevige wisselingen in hun gemoed. Zij worden plots geconfronteerd met gevoelens van razernij en jaloezie waren na een woordenvloed van verwijten volgt. Zij hebben een goed gevoel wanneer ze anderen kunnen vernederen. Zij willen zich steeds meerderwaardig kunnen tonen en benadrukken het onbenul van de andere. Vaak weten ze de grens tot hoe ver ze kunnen gaan en voortdurend spelen ze met deze grens.
Wanneer ze toch de grens overschreden hebben voelen ze zich zelfs zeer schuldig en zullen ze extreem berouw tonen. Ze beloven hun leven te beteren, ze zouden alles doen om de anderen niets te verliezen.... en meestal slagen ze erin de andere hiertoe te overtuigen waarna een relatief kalme periode volgt. Maar na enkele weken of maanden herneemt het cyclisch proces zich opnieuw. Het spel op de snee van het mes, waarbij steeds verder wordt geëxperimenteerd hoe ver de grens ligt of nog ligt, en hoe ver deze grens kan worden verlegd... tot het volgende incident, het volgende berouw, de volgende goede voornemens.
Hun geweld uit zich voornamelijk mentaal en seksueel, meestal slechts in beperkte mate fysiek, maar hun woede neemt explosieve vormen aan. Sommigen beschrijven hen als veranderen tot een monsterlijk wezen wanneer deze woedeaanval zich meester over hen maakt en spreken ons op consultatie over de verandering van hun partner tot een wezen als "The Hulk".
Verklaringen:
Een bekende Gentse pleiter begon gedurende een periode van zes maanden steevast zijn pleidooi met de zin " de mens is het slachtoffer van zijn eigen karakter". Met deze argumentatie slaat men een olifant neer, zeker wanneer men hieraan nog toevoegt dat de mens niet alleen bestaat uit een karakter (bepaald door omgevingsfactoren, sociale factoren, culturele factoren, een heleboel andere factoren en een heel klein beetje eigen aandeel). Een en ander kan dan nog gelardeerd worden met de overweging dat de mens een neurologische machine is waarbij hij eigenlijk vrij voorspelbaar zoals de computer reageert wanneer chemische stoffen in zijn hersenen vrijkomen. En bij de ene komen er al wat meer chemische stoffen vrij dan bij de andere. Voeg hieraan toe dat de mens zichzelf zeker niet heeft gemaakt maar dat hij het product is een vrouw een genetische voorgeschiedenis. Al dient hieraan toegevoegd dat diegenen die beweren dat er genen zijn voor agressie, een zogeheten criminaliteitsgen, klinkklare onzin verkopen.
Natuurlijk zijn er mensen die zwaar hersenziek zijn en die hierdoor onverantwoorde daden stellen, maar zij maken een zeer kleine minderheid uit.
De mens komt op de wereld als een leer-machine. Het duurt ongeveer 14 jaar alvorens hij geslachtsrijp is en nog eens 10 jaar alvorens hij fysiek en intellectueel volwassen is. Bij geen enkele soort duurt het proces zolang. De overlevingskans van de mens als soort wordt bepaald door zijn leervermogen om in onmogelijke omstandigheden te kunnen leven en overleven moet hij steeds opnieuw oplossingen bedenken. Bovendien leeft hij in groep. Ter zake betreft het niet een groep maar van de kleine onmiddellijke omgeving, het gezin, tot de familie, tot de clan, tot de club, tot de vrienden, tot de school, tot de concurrenten, tot de klanten, tot de stad, tot de staat. Zijn leven is een aaneenschakeling van leerprocessen om de psychologische en sociale vaardigheden te ontwikkelen om in deze groepen te kunnen overleven. Deze leerprocessen gaan gepaard met de confrontatie van voorbeelden en voorbeeldgedrag. Bepaald voorbeeldgedrag wordt resoluut afgewezen. Andere gedrag hoor dat vrijwillig of opgedrongen (soms enkel om bij de groep te behoren) geïmiteerd.
Getuige zijn van geweld of slachtoffer zijn van geweld, zeker in de eigen familie heeft een invloed, maar kan net zo goed resulteren in de totale negatie van geweld (mijn kinderen zullen dit nooit meemaken) als in de imitatie. Anderzijds kunnen voorbeelden zo normerend werken, waardoor een overtreding van de normen hoe klein ook resulteert in het verlies van eigenwaarde en eigen geloof.
Kinderen die als voorbeeld gezien hebben dat conflicten opgelost worden met geweld in de relatie maken meer kans om hun conflicten ook met geweld op te lossen. Daarom en daarom alleen al is elke echtscheiding die vechtende, ruzie maken de echtgenoten uit mekaar haalt duizendmaal zinvoller voor de opvoeding van het kind dat het behoud van een relatie waarin geweld wordt uitgeoefend.
Dat geweld op tv of speelgoedgeweren, aanzet tot geweld is nooit bewezen en volgens mij grote onzin. Op de televisie en het spel van de kinderen wordt het geweld buiten de realiteit gebracht. Het geweld bestaat maar buiten de persoonlijkheid en de echte leefwereld van het kind. Het bestaat enkel in de fantasiewereld waar het thuishoort en waarin het kind erop een legitieme manier mee kan omgaan en het plaatsen.
Ook pornografie en zelfs zal de masochistische pornografie heeft geen bewezen invloed op partnergeweld. De tegenstanders van pornografie hebben jarenlang het tegendeel trachten te bewijzen met studies doch zijn tot de intellectuele eerlijkheid moeten komen dat er eerder een negatief effect zou zijn. Zo rapporteren verkrachters minder blootstelling aan pornografie dan niet verkrachters. De onderzoekers die maar al te graag het tegendeel wilde bewijzen stellen nu hun eigen onderzoek in vraag en hebben het voornemen om in de komende jaren een grootschalig nieuw onderzoek te voeren... wordt vervolgd.
De frustratie is de bron van elke inspiratie. Dit is althans de methode van de intellectueel, voor de eerste maal ontdekt door Archimedes eureka uitriep.
Frustratie is dat een aantal processen ingang vinden die in elk geval de hersenen activeren. Bij gezonde persoonlijkheden zal de frustratie resulteren in de zoektocht naar een alternatief, eventueel een sollicitatie naar een ander werk, eventuele bijkomende opleiding of om eventueel het zoeken van genoegdoening op andere vlakken.
Maar wanneer deze frustratie niet als positieve stress kan worden vertaald en de persoon in kwestie niet geleerd heeft hoe hij met frustratie en falen dient om te gaan kan geweld ontstaan. De grootsheid van een sportman wordt niet gemeten op het ogenblik van zijn overwinning maar wel hoe hij omgaat of kan omgaan met zijn verlies. Leert hij uit zijn fouten, zoekt hij een betere voedingsschema, erkent hij gewoon dat er van die mindere dagen zijn en weet hij dat zijn dag nog komt, start hij met een krachttraining, bereidt hij zich in het vervolg beter voor, of klopt hij zijn tennisraket kapot, verklaart hij aan de meet dat God en klein pierke hem een loer heeft gedraaid, dat de arbiter werd uitgekocht? Precies hoe hij zich gedraagt bepaald zijn kansen op overwinning voor de volgende maal. Justine en Kim hadden dit als de beste onder de knie.
Een negatieve omgeving kan evenwel zeer nefast zijn bij frustratie en aanzetten tot agressie. Meer zelfs het is zeer moeilijk om aan de agressie van de groep te ontsnappen.
Hoe vaak wordt er niet in families gezegd: " dit zou bij mij niet waar zijn... moest uw vader dat nog eens weten..., en gij noemt uzelf een man?..... pluim hem eerst of je wordt gepluimd.... laat u vallen, scheur uw kleren, krab jezelf, roep en tier en bel de ambulance... een vrouw moet af en toe een pak slaag krijgen of ze wordt onhandelbaar.... je weet toch waar je een man moet slaan?..."
Frustratie zal in regel slechts tot geweld leiden wanneer er een uitlokkende factor is.
Homo homini lupus
Volgens een bepaalde theorie zou geweld aangeboren zijn en eigen zijn aan de mens zoals ook de agressiviteit bij de dieren. Deze redenering kan mij niet bekoren. De mens is van nature niet gewelddadig. De eerste mens vertoonde geen agressief gedrag, althans hebben we hiervan geen bewijzen. Meer integendeel de alleroudste vondsten, toonden dat de mens contacten had met andere groepen zonder dat hij het nodig vond om zijn vestingen te versterken. Ook in de zeer primitieve maatschappijen die vandaag nog leven in het oerwoud is er omzeggens geen geweld terug te vinden.
Archeologische vondsten vinden slechts sporen van geweld terug vanaf de bronstijd, wanneer het de matriarchale samenlevingen dienden plaats te maken voor het Arische geweld, wanneer de vrouw niet meer de draagster van het leven was, de moedergodin die haar troon naast haar jaarkoning verloor, toen macht en grondbezit omstreden werd en de voortplanting door de man geregeerd en de vrouw zijn bezit.
Overigens is het verkeerd te stellen dat alle dieren agressief zijn. Toegegeven chimpansees kunnen aardig agressief zijn. Maar hebben wij mensen niet meer weg van de bonobo's, die een andere manier gevonden hebben om hun stress en frustraties op te lossen.
Freud?
Laat ons Freudiaanse theorieën klasseren bij de mooie fantastische seksueel prikkelende verhalen.
Proefondervindelijk onderzoek heeft voldoende aangetoond dat we problemen niet kunnen oplossen door vergeten problemen terug boven te halen en alles te herleiden tot een niet bevredigende drang naar seks en voortplanting dan wel naar de obscuriteit. De gekkenhuizen zitten vol met mensen die het verleden niet kunnen verwerken of vergeten. Waarom hen er opnieuw mee confronteren?
Waarom de mens zien als een complex individu dat op zichzelf dient bestudeerd te worden daar waar de mens de werkelijkheid een sociaal wezen is en zijn handelen bepaald wordt door zijn leerproces doorheen de interacties die hij heeft met andere mensen?
Het klinkt allemaal wel mooi, waarbij geweld wordt voorgesteld als de uiting van de rechtmatige mens in zijn dualiteit van liefde en haatgevoelens of als uiting van de dualiteit tussen een gesublimeerde destructieve doodsdrift en een overlevingsdrang, maar daarom is het nog niet waar, laat staan een wetenschappelijke waarheid.
Remmingsfactoren
Een gedrag kan onder meer en onder andere gedefinieerd worden als de resultante tussen een impuls en een remming. Geweld zou dan kunnen gedefinieerd worden als een gebrekkige remming, als een gebrek aan impulscontrole. Deze theorie wordt vrij recent door de rechtbanken aangehangen, minstens wordt er veel geloofwaardigheid aan gehecht, nu als alternatieve straf regelmatig een cursus impulscontrole wordt opgelegd.
Deze theorie wordt uitgelegd aan de hand van de vaststelling dat dieren zelden tot een verwonding, laat staan tot doding van een soortgenoot overgaan in hun vele gevechten met het recht op voeding, territorium of voortplanting tot doel.
De dieren die beschikken over de langste en scherpste tanden, grootste horens of ander zwaar wapentuig hebben de sterkste remmingmechanismen. Precies daardoor zullen vechtende leeuwen mekaar niet doden. Dieren met minder sterkere wapens zouden mindere remmingen van nature hebben, Ze hebben deze remmingen niet nodig in het kader van het zelfbehoud van de groep, gezien hun handen toch maar weinig schade kunnen toebrengen. Maar hun hersenen en wapens zijn vlugger geëvolueerd dan hun remmingen, waardoor ze volledig dienen terug te vallen op hun leerprocessen, de cultuur en de ethiek om hun impulsen te controleren en hun remmingen fijn te stellen.
Psychische ziekten kunnen de remmingsmechanismen in de hersenen aantasten waardoor zelfs de kalmste persoon na een hersenaandoening gewelddadig kan worden. We hebben geweld zien optreden tussen koppels die hun levenslang harmonieus met mekaar samenleefden en in het oude dag geconfronteerd werden met seniliteit met opvolgend aanhoudend partnergeweld.
Recent onderzoek heeft aangetoond dat kinderen die ADHD symptomen vertoonden, tweemaal zoveel kans maakten om tijdens de volwassenheid gewelddadig gedrag te vertonen.
Alcohol:
Alcohol vermindert de remmende factoren en vergemakkelijkt agressie.
Niettegenstaande de vermindering van de remmende factor een constante is bij alcoholgebruik, is het effect van alcoholgebruik bij verschillende personen verschillend. Sommige personen worden slaperig, anderen lacherig, maar nog anderen rechtstreeks aanvallend en agressief.
Drugs
Vooral de pepmiddelen, zoals crack, speed XTC, amfetamines en cocaïne kunnen rechtstreeks geweld uitlokken. Het effect blijft afhankelijk van de persoonlijkheid van de gebruiker, de ervaringen van de gebruiker met het middel, eventuele reeds opgetreden schade in de hersenen door eerder drugsgebruik en de omgeving waarin de gebruiker zich bevindt onmiddellijk na de inname van de drugs.
Geen enkele van de voormelde redenen kan op zichzelf een bevredigende verklaring bieden voor de oorzaak van het geweld. Geweld is naar de oorzaak toe bijzonder complex kent meerdere oorzaken en dient steeds vanuit verschillende invalshoeken benaderd te worden
De directe aanleiding van het geweld
1. De escalatie
De mens leert om verschillende meningen te hebben en deze niet steeds te moeten delen met anderen. De mens leert van gedachten te wisselen en andere standpunten in te nemen. In bepaalde relaties worden hiertoe bepaalde procedureregels gevolgd in een proces van geven en neme en in processen van overtuigen en overtuigd worde, in het samen zoeken naar een gemeenschappelijke oplossing of na de vaststelling dat geen oplossing mogelijk is.
Deze procedures zijn verschillend voor elke soort relatie afzonderlijk. Er zijn andere regels om met uw werkgever om te gaan dan met uw lief, dan met uw ouders, dan met uw vrienden, dan met uw zakenrelaties.
Wij besteden te weinig tijd aan het maken van afspraken over de wijze waarop we met elkaar omgaan. Hierdoor wordt onvoldoende tijd gemaakt voor de procedure, lees de spelregels die gevolgd zullen worden om het conflict te beslechten. De communicatie raakt verstoord en er ontstaat een monoloog die aangevoeld wordt als een aanval, maar in feite slechts een poging is om het eigen standpunt te verduidelijken. Deze verduidelijking wordt aanzien als een aanval waarop een tegenaanval volgt. Er wordt agressie geuit die escaleert in een fysieke reactie.
2. Wraak
De oorzaak van geweld kan soms de verkeerde vraag zijn. Geweld kan ook het doel zijn van wraak. Wraak ontstaat na een gevoel van onrecht, een niet beantwoorde vraag om recht, onvoldoende vertrouwen in het recht. Soms kan een partner emotioneel niet over een bepaalde daad (meestal overspel). Als wraak kan de hoorndrager ook eens overspel plegen, dan wel de zaak uitpraten en klasseren zonder gevolg met de aanzet voor een nieuwe start, dan wel tot geweld overgaan omdat men het beeld niet kan verdringen, of omdat de overspelige volhardt in de boosheid, wel of niet bekent, daarnaast zijn partner verlaat, het huis verlaat, de strijd om de kinderen die volgt.... alles is afgenomen.... alleen het wraakgevoel blijft.
3. Ziekelijke jaloersheid
Er bestaat bij een aantal mannen en vrouwen een extreme vorm van morbide jaloezie, gepaard gaande met de voortdurende angst de andere te verliezen. Een en ander uit zich niet alleen in een meest ziekelijke controledrang maar ook een werkelijke fysieke pijn, dan wel in angst, of een bedreigd gevoel, waarbij deze bedreiging (soms bestaande uit verlatingsangst, dan wel bedreiging van het zelfbeeld beantwoord wordt met geweld.
4. Het tandpasta conflict
Er wordt meer ruzie gemaakt over de wijze waarop de tube tandpasta dient dichtgedaan dan over andere fundamentele zaken in een gezin. De oppervlakkige inhoud verhult echter de werkelijke inhoud van het conflict die bestaat uit een gebrekkige communicatie of een gevoel miskend te worden.
De ene partner meent dat de andere met een aantal signalen het bewijs levert van het bestaan van of de afwezigheid van de relatie en het respect dat hiermee gepaard gaat, terwijl de andere dit als een totaal onbelangrijk detail aanziet.
Maar het kan ook verdergaan. Wanneer de communicatie tussen de partners op een lager niveau komt te staan, de relatie onder druk komt te staan, er vermoedens zijn van vreemdgaan of het gevoel onvoldoende gerespecteerd te worden, kan de verongelijkte partij dit niet gesloten tandpasta aanzien als een bewijs dat de andere niets meer voor haar of voor hem overheeft.
5. De slachtofferrol van de dader
Uit onderzoek blijkt dat mishandelende mannen zeer vaak ooit het slachtoffer geweest zijn van intra familiaal geweld dat kon bestaan uit fysiek geweld, seksueel misbruik, psychisch geweld of emotionele tekorten. Deze trauma's kunnen mits prikkeling door omgevingsfactoren aanleiding geven tot gewelddadig gedrag, zeker wanneer het zelfbeeld van de dader als kind geschonden werd.
6. Sociale afkomst
Er wordt soms beweerd dat er in de lagere sociale milieus meer geweld zou zijn dan in de hogere milieus. Dit is louter perceptie. Bepaalde uitlatingen worden in bepaalde milieus vrij getolereerd en zeker niet als beledigend aanzien. Het taalgebruik op een bouwwerf is ander dan in een bankkantoor. Gebruikt krachttermen kunnen in een bepaald milieu zeer normaal geacht worden maar worden in andere milieus als extreem beledigend ervaren.
Ook bepaalde omgang en fysiek contact wordt in bepaalde milieus wel en in andere niet getolereerd. Met getolereerd gedrag wordt daarom geen geweld in de echte zin bedoeld. Maar de wijze waarop een schouderklop of een afkeurend gebaar met licht fysisch contact in een zogeheten lager milieu wordt gepleegd, is totaal verschillend dan in de zogeheten hogere milieus. Zo heeft elk milieu zijn wetmatigheden en zijn eigen tolerantiegrenzen.
Bovendien wordt in bepaalde milieus alles binnenskamers geregeld en hoort het niet dat een conflict de buitenwereld ziet. Meer zelfs het geweld van de hoger opgeleiden is vaak erger, geraffineerder, meestal psychologische, maar vooral vernietigender dan in de lagere klassen. Seksuele normen worden vaak vlugger verlegd tot grensoverschrijdend gedrag in de "hogere klassen" of in die klassen die zich hoger en voornamer noemen.
7. Het slachtoffer verlaat de dader, kiest een nieuwe partner en wordt weer geslagen.
Hoe vaak hebben we niet moeten vaststellen dat geslagen vrouwen in hun volgende relatie opnieuw en opnieuw werden geslagen en ook in de daaropvolgende relatie.
Een en ander leidt tot de perverse vraagstelling: " ligt het niet aan die vrouw?". De vraag dient intellectueel gesteld. Maar ethisch vraagt deze problematiek in elk geval verder onderzoek en is de conclusie dat de vrouw aan de oorzaak ligt van het geweld niet alleen kwetsend maar ook onjuist.
De schade die aan een vrouw wordt toegebracht door partnergeweld is veel meer dan de fysieke of psychische pijn. Haar totale persoonlijkheid is afgebroken. Haar eigenwaarde is weg. Haar zelfbeeld is bijzonder negatief. Zij werd gehersenspoeld, geherformatteerd en kan enkel nog denken, handelen en kiezen volgens de patronen van de persoon die haar mishandelde.
Zo zal zij geen stap in het onbekende durven zetten en kiezen voor wat zij kent. Zij voelt zich thuis wanneer zij geconfronteerd wordt met conflicten die met geweld worden opgelost. Zij "weet" hoe ze dan moet handelen, zij "weet" dat zij in een hoekje moet kruipen en zich zo klein en onopvallend mogelijk moet maken, tot het overgaat, wellicht tot er met geweld met haar de "gedwongen liefde" wordt bedreven.
Zij wordt aangetrokken door mannen die zelfzekerheid en charme uitstralen een gevoel van geborgenheid die de dominantie verbergt. Zij frequenteert in dezelfde sociale milieus waar de zelfde leerprocessen aanwezig zijn als deze die haar vorige partner kende. Zij wordt aangetrokken door de macht, de uitstraling, het charisma, het zelfvertrouwen van de nieuwe partner, eigenschappen die zij juist niet heeft maar wel nodig heeft in de relatie.
Zij valt voor de man met het hoge testosteron gehalte, met het hoge macho gehalte, hij die het zo goed kan vertellen, de man waarmee ze kan pronken en die vooral met zichzelf weet te pronken...
Volgens een Amerikaanse theorie is elke man in staat om op een bepaald ogenblik eenmalig een misstap te begaan en zijn vrouw te slaan. Wanneer de vrouw op dat ogenblik niet graag reageert zal zij volgens deze theorie opnieuw geslagen worden.
Dit betekent niet dat zij haar man dan onmiddellijk moet verlaten maar wel dat zij duidelijk de krijtlijnen van de relatie dient te onderlijnen, grenzen die nooit en zeker nooit meer kunnen overschreden worden. Zo niet heeft de vrouw een procedure gecreëerd in haar gezin waarin zij geweld als argument tolereert en draagt zij aandeel wanneer het geweld bij herhaling plaatsvindt. Hieraan dient toegevoegd dat deze theorie zeker niet algemeen wordt aanvaard maar vaak wordt bekritiseerd.
Vrouwen hebben het immers bijzonder moeilijk om op geweld te reageren. Zij zijn totaal verrast en uit hun lood geslagen. Zij worden plots geconfronteerd dat de persoon van wie zij dachten dat hij hen beschermde hen nu mishandeld heeft. Het is moeilijk om hiermee om te gaan, nog moeilijker om hierop te reageren.
Mannelijke of vrouwelijke daders:
95% van de daders zijn mannen. 5% zijn vrouwen
Klik hier voor een model van een non violence contract
Dit model is nuttig als moreel engagement van partners in conflictsituaties waarbij discussies al eens zijn ontaard in een negatieve spiraal waarbij en waardoor verwijten zich opstapelen en geschillen escaleren terwijl de partners willen werken aan de wederopbouw van de relatie, minstens willen trachten hun conflicten en meningsverschillen in sereniteit op te lossen.
Het ondertekenen van het contract heeft een rituele functie. Het is een tastbaar moment om met het zetten van de handtekening zelf de controle aan te gaan en bevestigd te zien dat de partner ook de intentie heeft om dezelfde verantwoordelijkheid te nemen af te zien van geweld, aanhoudende ruzie of morele druk.
In de modeltekst worden afspraken vastgelegd inzake conflictbeheersing door ingebouwde afkoelmomenten met agenda afspraken voor latere bespreking (indien de conflicten dan nog zouden bestaan).
Indien middels de afgesproken conflictbeheersing de partners er niet in slagen om de problemen op te lossen kunnen de partijen zich dan engageren om de hulp van een relatietherapeut of een bemiddelaar in te schakelen, dan wel een advocaat ter verdere onderhandeling of tot oordeel volgens wet en rechtspraak.