Vernietigingsarrest van het Grondwettelijk Hof
Een vernietigingsarrest van het Grondwettelijk Hof heeft retroactieve werking, zodat de vernietigde norm wordt geacht in rechte nooit te hebben bestaan. Vernietigingsarresten hebben een absoluut gezag van gewijsde vanaf hun bekendmaking in het
Belgisch Staatsblad.. Deze vernietiging door het Grondwettelijk Hof heeft een volkomen retroactief effect, in die mate dat de vernietigde bepaling geacht moet
worden nooit te hebben bestaan.
Daaruit volgt dat ook geen rekening kan worden gehouden met de toepassing van de vernietigde norm die heeft plaatsgevonden in de periode tussen zijn inwerkingtreding en zijn vernietiging.
Indien nodig kan het Grondwettelijk Hof de terugwerkende kracht van de vernietiging verzachten door de gevolgen van de vernietigde norm te handhaven.
Wanneer het Hof dit laatste niet doet, blijven de administratieve akten en reglementen en de rechterlijke beslissingen die op de vernietigde wetskrachtige bepaling zijn gesteund, bestaan. Naast het gebruik van de gewone rechtsmiddelen waar dat nog mogelijk is, laat de bijzondere wet toe dat definitieve rechterlijke beslissingen of administratieve akten en reglementen die zijn gesteund op een naderhand vernietigde wetskrachtige norm worden ingetrokken of nog worden bestreden, voor zover dit wordt gevraagd binnen zes maanden na de bekendmaking van het arrest van het Hof in het Belgisch Staatsblad. Het openbaar ministerie en de belanghebbende partijen beschikken daartoe over buitengewone rechtsmiddelen.
De door het Grondwettelijk Hof gewezen arresten waarbij beroepen tot vernietiging worden verworpen, zijn bindend voor de rechtscolleges wat de door die arresten beslechte rechtspunten betreft.
Volgende overheden en personen kunnen bij het Grondwettelijk Hof een beroep tot vernietiging indienen :
de Ministerraad en de regeringen van de gemeenschappen en de gewesten;
de voorzitters van alle wetgevende vergaderingen, op verzoek van twee derden van hun leden;
natuurlijke of rechtspersonen, zowel privaatrechtelijke als publiekrechtelijke en zowel van Belgische als van vreemde nationaliteit.
|
Deze laatste categorie van personen moet « doen blijken van een belang ». Dat wil zeggen dat die personen in hun verzoekschrift aan het Hof moeten aantonen dat zij persoonlijk, rechtstreeks en ongunstig kunnen worden geraakt door de bestreden norm.
In het verzoekschrift moeten de « middelen » worden uiteengezet. Er dient met andere woorden te worden gepreciseerd welke van de regels waarvan het Hof de naleving waarborgt, zouden zijn geschonden, alsook welke de bepalingen zijn die deze regels zouden schenden. Tevens moet worden uiteengezet in welk opzicht die regels door de bedoelde bepalingen zouden zijn geschonden.
De beroepen moeten - in beginsel en enkele bijzondere gevallen buiten beschouwing gelaten - worden ingesteld binnen zes maanden na de bekendmaking van de bestreden norm in het Belgisch Staatsblad.
Het beroep werkt niet schorsend. Om te vermijden dat de bestreden norm tussen het ogenblik van het instellen van het beroep en de uitspraak van het arrest een moeilijk te herstellen ernstig nadeel zou berokkenen en een latere retroactieve vernietiging geen nut meer zou hebben, kan het Hof in uitzonderlijke omstandigheden op verzoek van de indiener van het beroep de schorsing van de bestreden norm bevelen in afwachting van een uitspraak over de grond van de zaak binnen drie maanden na een schorsingsarrest. Een dergelijke vordering tot schorsing moet worden ingesteld binnen drie maanden na de bekendmaking van de bestreden norm in het Belgisch Staatsblad.
Vernietigingsarrest van de Raad van State
Ook een vernietigingsarrest van de Raad van State heeft retroactieve werking
Het arrest waarbij de Raad van State het besluit of de verordening van een bestuur vernietigt, heeft terugwerkende kracht. 5 De vernietigde beslissing verdwijnt met andere woorden niet alleen voor de toekomst maar ook voor het verleden. De vernietiging door de Raad van State werkt dus niet enkel voor de toekomst maar ook voor het verleden en wel tot op de dag waarop de vernietigde beslissing werd genomen