Bij een aanneming ‘in vrije rekening’ is de prijs vooraf noch bepaald, noch bepaalbaar, maar wordt de prijs achteraf door de aannemer bepaald op basis van de omvang van de werken die hij uitvoerde, de prijs van het materiaal en van de gepresteerde arbeid, zonder dat voordien een bepaalde berekeningsgrondslag werd overeengekomen.
De prijs wordt aldus door de aannemer krachtens een partijbeslissing bepaald
Bij het vaststellen van de prijs krachtens een partijbeslissing moet de aannemer handelen volgens de regels van de goede trouw, met inachtneming van wat gebruikelijk en billijk is (artikelen 1134 en 1135 van het Burgerlijk Wetboek - 5.49 -5.71 NBW).
Het beginsel van artikel 1134 van het Burgerlijk Wetboek dat overeenkomsten te goeder trouw worden uitgevoerd, verbiedt immers een partij misbruik te maken van de rechten die de overeenkomst haar toekent.
De aannemer moet de prijs in alle redelijkheid bepalen. De rechter kan de bij wijze van partijbeslissing vastgestelde prijs op marginale wijze toetsen. Deze marginale rechterlijke toetsing aan de eisen van de goede trouw houdt in dat de rechter de vergoeding vermindert wanneer de prijs klaarblijkelijk overdreven is of een abnormale vergoeding oplevert (vgl. b.v. B. Kohl, Contrat d’entreprise, nr. 97, p. 220-226).
De uitvoering te goeder trouw van de samenwerkingsplicht tot vaststelling van de verschuldigde prijs houdt in, enerzijds, dat de aannemer een gedetailleerde afrekening overhandigt waarbij de kosten overeenkomen met de facturen voor de gebruikte materialen en waarbij de bestede uren worden verantwoord en, anderzijds, dat de opdrachtgever de verwerkte materialen en de bestede uren registreert en vergelijkt met de voorgelegde afrekeningen en in voorkomend geval onmiddellijk tegen afwijkende afrekeningen en facturen protesteert.
Indien de opdrachtgever de prestaties niet registreert en evenmin de staten van de aannemer controleert, kan hij de afrekening die met de facturen en bestede uren overeenstemt, niet betwisten tenzij hij kan aantonen dat de afrekening kennelijk onredelijk of onjuist is
De vaststelling dat de aannemer voor zeer omvangrijke werken pas na een langere periode een zeer omvangrijk aantal uren aanrekent zonder noch vooraf, noch tijdens de lange periode van uitvoering van de werken de opdrachtgever te informeren over de berekeningswijze van de aannemingsprijs en de omvang van de uit te voeren werken, leidt op zichzelf al tot de conclusie dat – meer bepaald vanuit formeel oogpunt – de aannemer zijn bevoegdheid tot prijsbepaling krachtens een partijbeslissing niet te goeder trouw heeft uitgeoefend. Voor werken van een grote omvang dient de aannemer de opdrachtgever op regelmatige basis te informeren over het al gepresteerde werk en de verwachte kostprijs.
De ingebruikneming van installatie geldt slechts als stilzwijgende aanvaarding van de uitgevoerde werken indien dit gebeurt in omstandigheden die niet voor een andere uitleg vatbaar zijn. (…) Uit de afwezigheid van concrete opmerkingen over de uitgevoerde werken nadat de opdrachtgever de installaties in werking stelde, moet worden afgeleid dat de opdrachtgever de uitgevoerde werken aanvaardde. Deze aanvaarding doet geen afb reuk aan de aansprakelijkheid van de aannemer voor verborgen gebreken die pas na de aanvaarding van de werken kunnen worden ontdekt. (…) .
Bij een aanneming ‘in regie’ is de prijs niet op voorhand bepaald, maar wel bepaalbaar en wordt de prijs berekend op basis van de werkelijke omvang van de werken en uitgaven van de aannemer, zonder dat de partijen eenheidsprijzen hebben afgesproken (in welk geval immers sprake zou zijn van een aanneming volgens eenheidsprijzen).
Sommigen maken daarbij het onderscheid tussen de aanneming ‘in regie’ en de aanneming op grond van werkelijke uitgaven (‘cost plus fee’). In het eerste geval wordt de prijs bepaald op basis van barema’s die zowel de kostprijs als de winst van de aannemer bevatten en die periodiek worden bekendgemaakt door beroepsverenigingen uit de betrokken sector, in het tweede geval wordt de prijs bepaald op basis van de kostprijs van de gebruikte materialen en de arbeidsuren, vermeerderd met een door de partijen overeengekomen percentage ter dekking van de algemene kosten en de winst van de aannemer
Zo zijn er auteurs die werken in regie ‘in regie’, omschrijven als een variant van de aannemingsovereenkomst tegen een vooraf niet bepaalde prijs of ‘in vrije rekening’.
Voor anderen zijn de aanneming ‘in regie’ en de aanneming ‘in vrije rekening’ synoniemen zijn voor de prijsbepaling volgens partijbeslissing en voor wordt de 'cost plus fee’ wordt gekarakteriseerd door de bepaling van de aannemingsprijs op basis van de werkelijke uitgaven zonder dat van forfaitair bepaalde berekeningsgrondslagen sprake is).