Een detective kan meer bekomen dan sommigen denken.
Vooral de samenwerking tussen advocaat en detective is in heel wat gevallen nuttig en kan tot buitengewone resultaten leiden.
In het verleden werd er vrij afwijzende gereageerd door de balie en de rechtbanken op tussenkomsten en verslagen van detectives.
Echter sinds de detectivewet is er een vertrouwen ontstaan in het beroep waardoor de verslagen van deskundigen ernstig worden genomen en vaak het verschil kunnen uitmaken tussen winst en verlies.
De private sector manifesteert zich meer en meer op het vlak van veiligheid en recherche, wat traditioneel als een overheidstaak werd beschouwd. De privédetective treedt op voor een opdrachtgever die betaalt voor onderzoeksverrichtingen ter vrijwaring van diens (vermeende) rechten en belangen. Naast de ondersteuning die de private opsporingspraktijk kan geven aan de reguliere politie in de strijd van deze laatste tegen de criminaliteit, kan de private speurder en de aangeleverde informatie ook een toegevoegde waarde zijn voor andere beroepscategorieën zoals advocaten, notarissen, deurwaarders,...
De opdrachten van privédetectives hebben in grote lijnen betrekking op drie onderzoeksdomeinen: (1) inbreuken m.b.t wettelijk gedefinieerde normen zoals strafrechtelijke, arbeidsrechtelijk of burgerrechtelijke bepalingen, (2) opsporingen inzake extra-legale normdefiniëringen zoals bedrijfspolicies, - procedures of interne regelgevingen en (3) de opsporing inzake private of persoonlijke aangelegenheden zoals voorhuwelijksonderzoek of het speuren naar verloren zaken. De finaliteit van de politionele recherche is daarentegen beperkt tot de strafrechtelijke inbreuken (misdaden, wanbedrijven en overtredingen). De politionele recherche focust zich aldus op vijf doelstellingen en kent ook vijf recherchemethoden: misdrijf-, dader-, organisatie- buit- en slachtoffergerichte recherchemethode (zie ook tabel 1). Deze methoden liggen grotendeels vervat in de opdrachten van gerechtelijke politie zoals ze zijn bepaald in het wetboek van strafvordering en in de wet op het politieambt. Deze politietaken zijn uitdrukkelijk gefocust rond de notie misdrijf. Voor privédetectives betreffen dit handeling-, persoons- en zaakgerichte recherchemethoden.
ONDERZOEKSMETHODEN VAN POLITIE EN PRIVÉDETECTIVES
In tegenstelling tot de politie wordt de private speurder aangestuurd door het slachtoffer (c.q. de opdrachtgever wiens vermeende rechten en belangen op het spel staan en hiertoe een privédetective inhuurt). De opdrachtgever zal de private speurder aangeven welke handelingen, personen en/of zaken het objectief uitmaken van hun opsporingsactiviteit. Het is ook deze opdrachtgever die in principe beslist hoe en in welke zin de informatie die de privédetective achterhaalt, moet worden geëxploiteerd. Hij/zij zal in deze context ook de modaliteiten van afhandeling bepalen.
De taak van de privédetective bestaat er m.a.w. in om informatie te leveren die nuttig kan zijn voor de opdrachtgever. Uiteraard is hier het potentieel aanwezig voor een vruchtbare samenwerking tussen enerzijds de privédetectives en beroepscategorieën (zoals advocaten, notarissen, deurwaarders, ...) anderzijds.
De hedendaagse privédetectives (en bureaus) leveren diensten zoals:
• Moraliteitsonderzoek
• Opzoeking bron van inkomsten
• Opsporen adres en/of verblijfplaats
• Pre-employment screening
• Screening van kandidaat-huurders
• Solvabiliteitsonderzoek
• Opsporen “Ambtshalve Geschrapten”
• Opsporen en vaststellen fraude gepleegd door personeelsleden
• Interne en externe ICT-fraude opsporen en vaststellen
• Vaststellen bouwmisdrijven
• Identiteitsfraude vaststellen
Gewapend met een duidelijke opdracht kan de privédetective informatie aanleveren die in de praktijk essentieel is voor een bepaald dossier en ervoor kan zorgen dat er nieuwe stappen kunnen ondernomen worden in een zaak.
Uiteraard moet deze informatie ingewonnen worden met inachtneming van alle wetten en bepalingen (zie ook kaderstuk Private Recherce en Privacy) teneinde de bewijswaarde van de bekomen informatie te vrijwaren.
Ook met betrekking tot bewijswaarde van verslagen aangebracht door privédetectives zien we een duidelijke kentering. Waar in het verleden de rechters kritisch stonden tegenover de betrouwbaarheid van de aangebrachte informatie en de onafhankelijkheid van de privédetective (Immers, het bewijs werd aangeleverd door private speurders in opdracht van en betaald door een gedingvoerende partij. Bovendien zijn privédetectives geen beëdigde ambtenaren noch getuigen). Meer recent zien we –mede door de sterk toenemende professionalisering van de sector- dat verslagen van privédetectives beter onthaald worden door rechters en kunnen doorwegen bij de uiteindelijke besluitvorming.
Of het huwelijk advocaat-privédetective een geslaagd huwelijk wordt, hangt natuurlijk af van de kunde en de betrouwbaarheid van de privédetective! Wanneer de advocaat een duidelijke beschrijving voorlegt van de bewijzen die hij/zij in zijn dossier wenst te verzamelen, is het aan de privédetective om een doorgedreven analyse te maken van de mogelijkheden en de in te zetten middelen. Hoe beter deze voorbereidende “studie” door beide partijen wordt gemaakt, hoe vlugger en hoe goedkoper de privédetective tot resultaten zal komen.
Toegegeven, niet iederéén is even geschikt voor elke opdracht. Vandaar dat het zaak zal zijn om samen te werken met kantoren die privédetectives met verschillende specialismen huisvesten.
In grote lijnen kunnen we ze opdelen in drie groepen :
1. Privédetectives gespecialiseerd in het verzamelen van informatie, zowel bij derden als bij het target zelf, via telefoon, via internet en publieke databanken
2. Privédetectives gespecialiseerd in : financiële fraude, interne en externe ICT-fraude, internetfraude en –oplichting
3. Privédetectives gespecialiseerd in het volgen van targets, in het verzamelen van informatie ter plaatse, in het plaatsen en hanteren van technische hulpmiddelen (bvb. camera en camerawagen), in het uitvoeren van “statische” observaties, enz …
Dergelijke kantoren profileren zich dan ook met succes als vaste partner in de dagelijkse praktijk van o.a. advocaten en zijn op die manier een toonbeeld van complementariteit ! Want wees nu eerlijk : welke advocaat verliest graag zijn zaak bij gebrek aan bewijs ?
Ward VRIJSEN
Fraud Forensic Investigator
CHECKPOINT - Vergund Privédetective
Voetnoten
1 MULKERS J. (red), Privé-detectives, ontwikkelingen inzake private opsporing, Maklu, Antwerpen –Appeldoorn, 2002, pag. 17.
2. Arbh. Luik, 23 april 1981, Journal de Tribunaux de Travail, 1982, 354.
3. Brussel, 24 februari 1998, Jurisprudence de Liège, Mons et Bruxelles, 1999, 35.
4. Gent, 19 december 2002, Nieuw Juridisch Weekblad, 2003, afl. 28, 439