De vijfde en laatste Potpourri ter de uitvoering van het Justitieplan focust op de vereenvoudiging, harmonisering, informatisering en modernisering van bepalingen van het burgerlijk recht, het burgerlijk procesrecht alsook van het notariaat. De vereenvoudiging van procedures en de efficiëntere werking van Justitie, zoals vooropgesteld in het Justitieplan, gaat gestaag verder.
1. Regels ter bescherming van de rechten van het kind
1.1 Verbetering van de grensoverschrijdende procedures bij kinderontvoeringen naar het buitenland
De grensoverschrijdende procedures inzake ouderlijk gezag worden aangepast om een snelle afhandeling van die zaken door de gerechten te bevorderen en de uitvoering, in het buitenland, van de door de Belgische gerechten gewezen beslissingen te faciliteren. De rechter wordt ook verplicht om rekening te houden met de motieven die aangevoerd zijn door het gerecht van de staat van toevlucht om de terugkeer van het kind te weigeren. De rechter moet dan duidelijk motiveren waarom het kind wel terug naar België moet komen. Dit verhoogt het vertrouwen tussen de twee landen en zo kan een kind sneller terug naar België worden teruggebracht. De Belgische rechter neemt een definitieve beslissing die al dan niet de terugkeer van het kind inhoudt waarbij er wordt aangegeven waar het kind zijn verblijfplaats zal hebben en het niet blootgesteld wordt aan lichamelijke of geestelijke risico’s. De rechtbank moet voortaan motiveren waarom het kind “niet-gehoord” wordt in kader van de procedure tot terugkeer. Dit is immers een recht van het kind.
1.2. Uitbereiding binnenlandse adoptieprocedure en de adoptie na kafala
De binnenlandse adoptieprocedure wordt op vraag van de Gemeenschappen afgestemd op de interlandelijke adoptieprocedure. Een interlandelijke adoptie gebeurt vandaag in twee fasen. Eerst wordt de geschiktheid van de kandidaat-adoptanten beoordeeld aan de hand van een maatschappelijk onderzoek. Vervolgens kan een kind worden toegewezen aan het adoptiegezin en kan de eigenlijke adoptieprocedure worden opgestart.
2. Notariaat als partner in eenvoudigere procedures
2.1. Erfkeuze enkel nog voor notaris, oprichting centraal erfregister
De verwerping en de aanvaarding onder voorrecht van boedelbeschrijving moet gebeuren bij verklaring. Vandaag kan die verklaring afgelegd worden zowel bij de notaris als bij de griffies van de rechtbanken van eerste aanleg van de woonplaats van de overledene. Als de verklaring gebeurt voor de notaris, dan moet hij dit meedelen aan de griffie en wordt dit aangetekend in het erfrechtregister gehouden bij de griffies. In de toekomst zal deze verklaring uitsluitend nog voor de notaris kunnen afgelegd worden en zal het notariaat ook een centraal erfrechtregister oprichten waar deze verklaringen evenals de akten en attesten van erfopvolging in aangetekend worden.
2.2. Videoconferentie bij verlijden akten aankoop woning
Vandaag moet men op 1 fysieke plaats samenkomen om de akte van bijvoorbeeld de aankoop van een woning te laten verlijden. Vaak wonen de partijen verder van elkaar en hebben ze een andere notaris. De mogelijkheid om aktes per videoconferentie te laten verlijden, bespaart enorm veel verplaatsingstijd voor de koper, verkoper en hun respectievelijke notarissen die niet meer tot bij elkaar moeten komen. Opnieuw is de burger hierbij gebaat van het vereenvoudigen van de procedure, het gaat niet op dat men in tijden van de huidige communicatiemiddelen zich nog zou moeten verplaatsten tot in een andere provincie om daar een aankoop van een woning te regelen.
3. Organisatie van de Rechterlijke Orde
3.1. Hervorming gerechtelijke stage
Voortaan moet een gerechtelijke stagiair(e) alle stageverplichtingen met vrucht voltooien om een getuigschrift te bekomen en benoemd te kunnen worden als magistraat van het openbare ministerie of als magistraat van de zetel. Voordien volstond het om enkel de stage te voltooien. Daarnaast wordt de vereiste ervaring om deel te nemen aan het vergelijkend toelatingsexamen tot de gerechtelijke stage verhoogd van één naar twee jaar.
3.2. Aanpassingen vredegerechten en politierechtbanken
Eén en dezelfde griffie kan verbonden worden aan meerdere vredegerechtskantons van eenzelfde arrondissement of aan meerdere zetels van eenzelfde vredegerechtskanton, wat ertoe zal leiden dat dezelfde infrastructuur maar ook dezelfde registers en dezelfde boekhouding worden gedeeld. Het is de bedoeling de mogelijkheid te bieden dat een unieke rol wordt gehouden in elke griffie, ongeacht het gegeven of de griffie verbonden is aan een of meerdere vredegerechtskantons of, binnen eenzelfde vredegerecht, aan een of meerdere zetels.
3.3. Zittingen op verplaatsing
De mogelijkheid om, onder welbepaalde voorwaarden, zittingen van de raadkamer en de kamer van inbeschuldigingstelling te organiseren in de gevangenis wordt uitgebreid naar de zittingen van de raadkamer en de kamer van inbeschuldigingstelling in het kader van een overleverings– of uitleveringsprocedure.