Het beëindigen van een huwelijk gaat gepaard met tal van conflicten. Toch slagen meer en meer mensen er in om ondanks alle conflicten op een vredelievende manier uit elkaar te gaan. Echter is dit in heel wat gevallen een ijdele verwachting en ontstaat er een hels gevecht tussen de echtgenoten. Dergelijke vechtscheidingen ondermijnen niet alleen de persoon of het vermogen van de echtgenoten maar zijn vaak nefast voor de kinderen die tussen hamer en aambeeld verzeild geraken.
EXTREME VORMEN
• Wij hebben het verhaal meegemaakt waarbij een man het ondergoed van zijn vrouw inwreef met glaswol waardoor haar hele lichaam bezaaid werd met duizenden kleine verwondingen.
• Wij hebben het verhaal meegemaakt van een man die klacht neerlegde wegens stalking van zijn ex-echtgenote omdat zij hem zogenaamd opgeilde door haar vuil ondergoed in zijn brievenbus te deponeren. Hij vergat er evenwel bij te zeggen dat hij dit ondergoed was gaan ontvreemden in haar nieuwe woning om het zelf in zijn eigen brievenbus te deponeren en hiermee een klacht te ensceneren.
• Wij kennen verhalen van anale verkrachtingen binnen het huwelijk, zware slagen, bedreigingen met messen en vuurwapens.
KLEINE PESTERIJEN
Maar al te vaak zijn vechtscheidingen ook het voorwerp van kleine pesterijen zoals :
- (valse) aangifte wegens zwartwerk van de ex-partner;
|
- het niet (tijdig) betalen van onderhoudsgelden;
|
- het niet (stipt) respecteren van de omgangsregeling;
|
- ruzies bij de verblijfswissel van de kinderen;
|
- steeds terugkerende ruzies over kledij bij verblijfswissel van de kinderen;
|
- leeghalen van een woning of verbergen van bepaalde vermogensbestanddelen;
|
- het innemen van onmogelijke standpunten bij een vereffening-verdeling van een huwgemeenschap;
|
- allerhande vertragende en pestende manoevers.
|
|
GEWELD WORDT NIET BELOOND
Wanneer de rechtbank geconfronteerd wordt met dergelijk geweld, zal zij mits een degelijk opgebouwde vordering door een advocaat steeds gepast handelen.
Elke gepleegde gewelddaad kan overigens ook gebruikt worden als echtscheidingsgrief, dan wel als omstandigheid die de onmiddellijke ontbinding van het huwelijk mogelijk maakt in het nieuwe echtscheidingsrecht of tot een maatregel van uithuiszetting in het kader van de wet op het partnergeweld.
Bovendien zal de rechtbank desnoods onder verbeurte van een dwangsom de passende maatregelen nemen en zo nodig ook de passende schadevergoedingen uitspreken als antwoord op dergelijk onverantwoord geweld.
Maar een aantal kleinere pesterijen vallen buiten het bestek van de rechtbank. Wanneer de tussenkomende advocaten voldoende gezond verstand willen aan de dag leggen, kan één en ander vaak via een onderhandeling tussen de advocaten opgelost worden.
De gedingvoerende (ex)echtgenoten, blijven immers een gemeenschappelijke bekommernis en betrachting hebben als ouder ten aanzien van hun kinderen. Vaak verliezen mensen uit het oog dat niet het eigen gelijk maar wel het eigen geluk en dat van de kinderen belangrijker is dan vergelding. Vanzelfsprekend heeft elke partij een eigen belang en een eigen gelijk. In echtelijke conflicten evenwel is er vaak een wederzijds aandeel en waar dit aandeel niet voorhanden is, dient opgemerkt dat men niet steeds met eigen gelijk een oplossing kan bereiken. De partij die immers geweld pleegt, heeft een eigen agenda en een eigen niet verwerkt probleem.
Enkel door de betrokkene te helpen en te begeleiden bij de verwerking van het verlies, zo nodig middels begeleidende maatregelen, kan een blijvende oplossing worden uitgewerkt die conflict-verminderd werkt. Advocaten kunnen middels begeleidende procedures, zo nodig middels doorverwijzing resultaat bieden.
JUSTITIE ALS ALTERNATIEF VOOR GEWELD
Toch heeft het recht een belangrijke taak ten aanzien van geweld, ook in relaties. Wanneer twee partijen er niet in slagen hun problemen op te lossen, heeft in een rechtstaat slechts één instantie het recht om middels dwang en geweld een oplossing uit te werken. Aldus wordt feitelijk geweld, juridisch geweld en het juridisch geweld blijft het enige maatschappelijke aanvaardbare. Onmiddellijk dient opgemerkt dat er betere alternatieven zijn, maar wanneer er onvoldoende goede wil is, zal enkel een vastberaden procedure kunnen bijdragen tot een oplossing. Eens alle middelen van onderhandeling en goede wil uitgeput, zal een goede echtscheidingsadvocaat dan ook geen halfzachte oplossing kiezen en zal hij met trefzekere aanpak zijn cliënt bijstaan in diens vordering.
OORZAKEN VAN VECHTSCHEIDINGEN
De oorzaken van alle menselijke conflicten kunnen teruggebracht worden tot 3 oorzaken :
- seks en relatie;
- geld;
- macht en vergelding.
Deze 3 motieven komen samen aan bod in elke niet verwerkte echtscheiding.
Bovendien gebeurt bijna elke echtscheiding met verschillende snelheden. Zeer zelden nemen beide echtlieden samen en gelijktijdig de beslissing om tot echtscheiding over te gaan. In de regel is het 1 partij die hierover lang nagedacht heeft en de nodige voorbereidingen genomen heeft alvorens zijn huwelijkspartner in te lichten over zijn beslissing terzake.
De echtscheidingsmelding van de ene huwelijkspartner ten opzichte van de andere huwelijkspartner wordt meestal ontvangen als een donderslag bij heldere hemel. De partij die beslist als eerste om tot echtscheiding over te gaan, wordt door de scheidingsbemiddelaars de eerste beslisser genoemd.
De tweede beslisser is dan de partij die totaal onverwachts met deze scheidingsmelding geconfronteerd wordt .Wanneer mensen jarenlang samenwonen, zijn ze op elkaar gefixeerd.
Zij hebben kleine procedure ontwikkeld die hun leven georganiseerd hebben en waarbij ze afhankelijk zijn geworden van deze geplogenheden die ontstaan zijn binnen de relatie. .
Het plots doorknippen van deze vaste structuren kan bijzonder pijnlijk overkomen
.
HET ZELFBEELD
De diepste kwetsuren worden veroorzaakt wanneer men geraakt wordt in zijn eigen zelfbeeld. Een verlaten huwelijkspartner voelt zich miskend in zijn zelfbeeld als partner maar vaak ook als ouder. Een gekrenkt zelfbeeld, een verlies aan eigenwaarde, een gekrenkte trots is voor elk mens moeilijk te verwerken.
VERSCHILLENDE SNELHEDEN
Terwijl de eerste beslisser definitief beslist heeft om weldoordacht de scheiding door te voeren, heeft de tweede beslisser nauwelijks de tijd gehad om dit alles te verwerken, laat staan hier rustig over na te denken en nieuwe leefprocedures uit te werken. De eerste beslisser wil vooruit met de echtscheiding. Soms omdat deze reeds een nieuwe relatie heeft. De tweede beslisser staat niet alleen op de rem, maar wenst duidelijk te maken dat deze de echtscheiding niet heeft gewild. Ultieme verzoeningspogingen of vragen om een relatietherapie zijn dan ook schering en inslag voor de tweede beslisser terwijl de eerste beslisser hiervoor Oost-Indisch doof blijft.
Toch wordt ook vaak respect gevonden van de eerste beslisser voor de tweede beslisser. Dit respect wordt vaak verkeerd begrepen door de tweede beslisser als een ultiem vriendelijk gebaar waarin de strohalm tot verzoening wordt begrepen. Begrip van de eerste beslisser kan dan ook vaak averechts werken voor deze tweede beslisser.
EEN ECHTSCHEIDING GEBEURT IN SCHUIFJES
- vooreerst gedraagt één partij zich psychologisch gescheiden;
- de tweede partij wordt met deze beslissing geconfronteerd en kan beslissen om zich al dan niet eveneens psychologisch gescheiden te dragen. Voor zover de twee partijen zich niet beiden als psychologisch gescheiden kunnen gedragen, is er een ernstig spanningsveld;
- naast de psychologische scheiding is er de feitelijke scheiding (het feitelijk uiteengaan);
- naast de psychologische en de feitelijke scheiding is er tenslotte de juridische scheiding.
Wanneer deze vier schuifjes niet in dezelfde lijn liggen of in dezelfde lijn kunnen of in dezelfde lijn kunnen gebracht worden, blijft er een huizenhoog probleem met potentiële kans op escalatie van conflict en zelfs geweld.
Het oude echtscheidingsrecht geldend voor 1 september 2007 was geconcipieerd rond het begrip schuld. Schuld plaatst mensen ten opzichte van mekaar. De schuldscheiding is dan ook één van de rechtstreekse oorzaken van uit de hand gelopen vechtscheidingen.
DE SCHULDSCHEIDING ALS OORZAAK VAN DE VECHTSCHEIDING
Vaak was het moeilijk in de oude wet om echtscheidingsgrieven te bewijzen waardoor er nodeloos met modder werd gegooid n de oude wetgeving, enkel om de echtscheiding te kunnen bekomen. In het oude echtscheidingsrecht was scheiden enkel mogelijk met onderlinge toestemming of voozover men grieven kon bewijzen ten aanzien van de tegenpartij. In de nieuwe echtscheidingswet is echter de schuldloze echtscheiding ontstaan en dient enkel de onherstelbare ontwrichting aangetoond door ernstige omstandigheden, een aangehoude verkaring of feitelijke scheiding om de scheiding te bekomen.
In de oude echtscheidingswet kregen we hierdoor vaak oneigenlijk gewild geweld:
- Waardoor er nodeloos strafklachten tussen echtgenoten werden neergelegd.
- Waardoor er nodeloos getuigen werden opgetrommeld die wilde indianenverhalen komen vertellen.
- Waardoor zelfs na jaren van feitelijke scheiding, de intimiteit van een slaapkamer doorbroken werd met wereldvreemde vaststellingen overspel. Dat dit alles weinig bijdraagt tot een serene echtscheiding is overduidelijk.
wat is het belang van de fout in het huidige echtscheidingsrecht?
In het echtscheidingsrecht van vóór 1 september 2007 speelde de fout een cruciale rol. het was de bedoeling van de wetgever om de fout zoveel mogelijk uit het echtscheidingsrecht te schrappen.
Toch blijft de fout een rol spelen in het huidige echtscheidingsrecht.
• indien er sprake is van schuldig gedrag in de zin van artikel 229 §1 van het Burgerlijk Wetboek, (bijvoorbeeld een vastgesteld overspel) kan deze fout aanleiding zijn om de procedure te versnellen. wanneer een fout wordt vastgesteld die zonder meer het onherstelbaar karakter van de ontwrichting van het huwelijk vaststelt, kan het slachtoffer van deze fout worden vrijgesteld van de bij wet opgelegde wachttermijn.
• anders dan vroeger speelt de fout principieel niet meer mee bij de toekenning van een recht op onderhoudsgeld. Maar wanneer in een vordering tot het bekomen van persoonlijk onderhoudsgeld door de verweerder kan bewezen worden dat de eiser een zware fout heeft begaan die de voortzetting van de samenleving onmogelijk maakte, kan de rechtbank (dus facultatief) het recht op uitkering weigeren. Een ex-echtgenote die veroordeeld wordt wegens partner geweld kan nooit aanspraak maken op het bekomen van persoonlijk onderhoudsgeld.
DE SCHULDLOZE ECHTSCHEIDING ALS REMEDIE TEGEN DE VECHTSCHEIDING
Sinds jaar en dag zijn er tal van wettelijke initiatieven om een nieuwe echtscheidingsvorm mogelijk te maken op grond van onherstelbare ontwrichting. Dit wordt soms gemeenzaan de schuldloze echtscheiding genoemd. Inmiddels hebben deze initiatieven geleid tot een nieuwe wet die de schuldloze echtscheiding mogelijk maakt..
Deze nieuwe wet voorziet in de echtscheiding op grond van onherstelbare ontwrichting van het huwelijk en in een echtscheiding met onderlinge toestemming.
Toch kan deze wet niet vermijden dat een echtscheiding conflictloos blijft. Men moet wel geen schuld meer kunnen bewijzen om te kunnen scheiden wanneer een echtscheiding onderlinge toestemming niet tot de mogelijkheden behoort. Dit werkt op zichzelf conflictverminderend, maar belet niet dat er tal van discussies kunnen blijven bestaan met betrekking tot de regeling in inzake de kinderen en de regelingen inzake het onderhoudsgeld, onverminderd de discussies inzake de vereffening verdeling.
ANDERE OPLOSSINGEN EN BENADERINGEN IN VECHTSCHEIDING
Welzijnswerkers en therapeuten kunnen zeer degelijk werk presteren en hulp verlenen ten aanzien van de twee partijen in een echtscheiding. Zij kunnen de eerste beslisser bijstaan zodat de echtscheidingsmelding op een fatsoenlijke manier gebeurt. Een degelijk opgeleid advocaat-bemiddelaar kan evenzeer hiertoe de nodige hulp en bijstand verschaffen.
De tijdige tussenkomst van een advocaat-bemiddelaar of een therapeut kan ook de tweede beslisser voldoende ondersteunen in de confrontatie met de echtscheidingsmelding van de eerste beslisser. Juridische kennis is hierbij belangrijk. Vaak is men angstig voor het onzekere waardoor juiste informatie van zeer groot belang is voor de tweede beslisser die met een echtscheidingsmelding geconfronteerd wordt.
De informatie-inbreng van een degelijk opgeleid advocaat-bemiddelaar en de erkenning van de menselijke tragiek van deze tweede beslisser kan hierbij bijzonder helend werken. Onze ervaring als advocaat-bemiddelaar in familiezaken heeft ons geleerd dat heel wat angsten in echtscheiding ingegeven zijn door een gebrek aan juridische kennis, door onzekerheid voor het onbekende, door het gevoel niet begrepen te worden.
Een bemiddeling in familiezaken kan mits medewerking van de beide partijen conflictverminderend werken en aldus bijdragen tot zelf uitgewerkte oplossingen van beide partijen die op voet van gelijkheid hun eigen onderhandelingen gevoerd hebben met de hulp en de leiding van een advocaat-bemiddelaar in familiezaken.
EEN KLEIN HISTORISCH OVERZICHT
Tijdens de Franse revolutie had men het instituut van het huwelijk afgeschaft. De Franse revolutionaire denkers oordeelden dat het huwelijk een middeleeuws instituut was waarvoor geen plaats meer was in het door hen modern geheten staatsbestel. Het huwelijk werkte volgens hen belemmerend voor de vrijheid, de gelijkheid en de broederlijkheid.
Conform de ideeën van de broederlijkheid werd gepredikt dat een seksuele relatie niet exclusief kon zijn maar gedeeld diende te worden. Vanuit het idee van gelijkheid oordeelde men dat het huwelijk diende afgeschaft gezien het een onderdrukking inhield door de vrouw die het huis en het lijf van de man bestierde, terwijl de man als enige bekwame haven, goed en geld beheerde. Tenslotte was de huwelijkstrouw manifest in strijd met het gepredikte geloof in de absolute vrijheid.
Al vlug was in deze revolutionaire periode totale chaos en zedenverwildering ontstaan. De liefde werd open en bloot op straat bedreven. Gezinnen werden uit mekaar gerukt voor zover zij niet openlijk in vraag werden gesteld. Wie moeder was, kon nog worden achterhaald maar het vaderschap was een blinde gok geworden.
Napoleon Bonaparte had vele gebreken en zou wellicht de dag van vandaag op een oorlogstribunaal veroordeeld worden wegens misdrijven tegen de menselijkheid, het oorlogsrecht en de vrede. Om zijn staat evenwel bestuurbaar te maken en aldus (wellicht ook zijn eigen) doel te dienen, wou hij orde en rechtszekerheid scheppen. Eén van zijn instrumenten was hierbij het Burgerlijk Wetboek waarin zeer duidelijk opnieuw het huwelijk als vaste waarde werd geponeerd. Waarbij in afzonderlijke wetten de schending van de huwelijkstrouw strafbaar werd gesteld. Het huwelijk stond er opnieuw, sterker dan ooit als een definitief, rotsvast en onontbindbaar instituut.Maar Napoleon had geen nakomelingen en wilde daarom van zijn Joséphine (die hij overigens doodgraag bleef zien) scheiden. In zijn Burgerlijk Wetboek was dit echter onmogelijk.
Anders dan koning Arthur die zijn eigen harde wet toepaste op zijn beste ridder Lancelot en zijn geliefde vrouw Guinevere, besliste Napoleon om zijn wet voor zichzelf aan te passen en vond hij hiertoe een echtscheiding bij onderlinge toestemming uit. Hij had een hele resem voorwaarden uitgedacht waaraan men moest voldoen om bij onderlinge toestemming te kunnen scheiden. Zo mocht men niet langer dan een bepaald aantal jaren getrouwd zijn maar moest men anderzijds toch minstens een aantal minimum jaren getrouwd zijn.
Zo waren er voorwaarden inzake leeftijd, afwezigheid van kinderen en andere akkefietjes. Eigenlijk was er in het hele Franse keizerrijk maar 1 persoon die bij onderlinge toestemming kon scheiden, Napoleon Bonaparte.
De rechtsevolutie heeft er evenwel voor gezorgd dat geleidelijk aan de voorwaarden van de echtscheiding onderlinge toestemming werden aangepast waardoor de echtscheiding thans voor bijna iedereen openstaat. Toch zijn er nog kleine overblijfselen van de echtscheidingsprocedure van Napoleon en Joséphine. Zo moet men bijvoorbeeld nog steeds minstens twee jaar getrouwd zijn. Oudere mensen vertellen soms vaak nog het verhaal dat men na 25 jaar huwelijk niet meer kan scheiden. Vandaag de dag is dit natuurlijk onwaar. Maar deze verkeerde opvatting gaat terug op de herinnering van de grootouders van onze grootouders die de Napoleontische wet nog gekend hebben.