Ongeveer 500.000 mensen in België hebben dagelijks problemen met het beheer van hun budget. Zij worden overstelpt met rekeningen en hebben het vaak moeilijk om de betaling van deze rekeningen te plannen.
Onverwachte tegenslagen maken het de gewone burger vaak niet gemakkelijk om het hoofd te bieden aan de verschillende facturen en betalingsverzoeken die dagelijks blijven binnenkomen.
Daarnaast zijn en blijven er de vaste kosten van huisvesting, voeding, medische verzorging, verwarming, taksen, aanvullende belastingen, verzekeringen, herstellingen, voertuigkosten, nutsvoorzieningen …
4/5 van de Belgen hebben daarnaast ook vaste financiële verplichtingen ten aanzien van één of meerdere bankinstellingen.
Soms lijken alle kosten ineens samen te komen waardoor het nog moeilijker wordt. Geleidelijk aan ontstaan er achterstallen, aanmaningen, tussenkomsten van incassokantoren, zelfs soms tussenkomsten van deurwaarders.
De kosten blijven hierdoor oplopen en worden hierdoor soms het dubbele of meer van de oorspronkelijke schuld.
De schuld wordt groter en groter en de consument glijdt af en raak soms in wanhoop.
Om hieraan te verhelpen heeft de Belgische wetgever voorzien in schuldbemiddeling. De bedoeling hiervan is de consument te beschermen en te helpen bij het beheer van zijn budget.
Grosso modo zijn er drie verschillende soorten :
DE COLLECTIEVE SCHULDENREGELING
Deze soort bemiddeling wordt voorzien voor zeer zware schuldoverlast. Door middel van een verzoekschrift wordt een schuldbemiddelaar aangesteld door de rechtbank die het budget van de betrokkene opstelt en die hierbij een aantal verbintenissen aangaat. De schuld kan na verloop van een langere periode geregeld worden mits ook de richtlijnen van de schuldbemiddeling zeer strikt gevolgd worden. Deze procedure biedt heel wat voordelen maar ook tal van nadelen. De betrokken consument kan vrij kiezen of hij rekening houdende met deze voor- en nadelen opteert voor deze procedure.
DE SCHULDBEMIDDELING DOOR HET OCMW
Deze procedure biedt als voordeel dat zijn volledig kosteloos is. Men dient wel te beseffen dat deze kosteloosheid vaak vertaald wordt in een loketservice waarbij minder tijd kan gemaakt worden voor de specifieke noden van de schuldenaar. Ook hier wordt door het OCMW vaak een streng opgelegd plan voorgelegd. De ervaring leert dat er vaak communicatiestoornissen ontstaan tussen het OCMW anderzijds en de betrokkene anderzijds. Bij het OCMW kiest men ook niet zijn eigen schuldbemiddelaar. Toch kan in een aantal gevallen een dergelijke schuldbemiddeling tot goede resultaten leiden.
DE VRIJE SCHULDBEMIDDELING VIA EEN ADVOCAAT, EEN GERECHTSDEURWAARDER OF EEN NOTARIS
De wet op het consumentenkrediet heeft enkel aan advocaten, notarissen, gerechtsdeurwaarders, erkende schuldbemiddelaars en OCMW’s het recht verschaft om op vrij wijze tot schuldbemiddeling over te gaan in die zaken waar er ook een schuldconsumentenkrediet voorhanden is. Het was namelijk de bekommernis van de wetgever dat enkel aan professionelen de schuldbemiddeling werd toegestaan.
Elke andere persoon die u als consument zou helpen inzake schuldbemiddeling, is zelfs strafbaar. Schuldbemiddeling is inderdaad een specifiek vak. Inderdaad zijn heel wat schulden voor betwisting vatbaar waarbij het ook de taak is van de schuldbemiddelaar om deze schulden te betwisten. Bovendien heeft de schuldbemiddelaar vakkennis nodig.
Deze vakkennis bestaat o.m. in de kennis van de onbeslagbaarheid van bepaalde goederen, de mogelijkheid tot wederinkoop van in beslag genomen goederen zonder dat deze de woning dienen te verlaten en de onbeslagbaarheid van een belangrijk deel van het loon. Enkel een onderlegd schuldbemiddelaar kan bovendien advies verschaffen m.b.t. haalbare voorstellen enerzijds en het absolute noodzakelijke beschermde deel van het inkomen anderzijds zoals noodzakelijk om de wettelijk erkende waardigheid van het individu te blijven waarborgen.
Als schuldenaar heeft u inderdaad bijzonder veel rechten en de kennis van deze rechten kan het verschil maken tussen het wanhoop enerzijds en terugbetaalbaarheid en menselijke waardigheid anderzijds.
In de praktijk worden de vrije schuldbemiddelingen voornamelijk door advocaten uitgevoerd. Zij worden soms ook vrije budgetbegeleiding geheten waarbij samen met de cliënt besproken wordt welke leefgeld absoluut noodzakelijk is om op een waardige wijze te kunnen verder leven. Bovendien wordt een perfect evenwicht gezocht tussen de rechtmatige belangen van de schuldeisers enerzijds en de wettelijk gewaarborgde rechten van de schuldenaar anderzijds.
Specifiek aan dit soort schuldbemiddeling is ook dat de cliënt zelf zijn bemiddelaar kiest en op elk ogenblik een einde kan maken aan de budgetbegeleiding.
Aan de budgetbegeleiding gaat er derhalve een zeer uitvoerig gesprek vooraf waarbij op zeer precieze wijze de noden van de cliënt worden vastgelegd met respect voor diens rechten en diens waardigheden. Samen met de cliënt wordt bepaald welk deel van het inkomen kan besteed worden voor de regeling van de verschillende schuldeisers.
Dit deel kan aangepast worden wanneer er zich nieuwe situaties voordoen zoals het verlies op werk of het verlies van inkomsten.
Elke schuldeiser wordt hierbij op voet van gelijkheid geplaatst. Elke schuldeiser verneemt het totale bedrag van de schulden waardoor deze kan inzien dat er geen grotere bedragen haalbaar zijn. Daartoe wordt ook de inkomstensituatie aan de schuldeisers kenbaar gemaakt.
Deze aanpak is niet gesteund op een poging om medeleven te bekomen door de schuldeisers. Wel wordt aan de schuldeisers duidelijk gemaakt welke betalingen haalbaar zijn en wat voor de consument absoluut niet haalbaar is. Desnoods wordt duidelijk gemaakt dat geen hogere betalingen überhaupt mogelijk zijn.
In praktijk kan deze budgetbegeleiding ook vele vormen aannemen :
- eerste mogelijkheid :
de consument stelt zijn volledig inkomen ter beschikking van zijn advocaat-schuldbemiddelaar. Deze stort dan een maandelijks bedrag door aan de cliënt bij wijze van leefgeld waarbij het overschot aangewend tot regeling van de schulden. Er kan hierbij perfect overeengekomen worden wat begrepen wordt onder deze schulden (bvb. alleen het pakket achterstallige betalingen, dan wel nog alle nog toekomstige betalingen, zoals huur, nutsvoorzieningen, verzekeringen, medische kosten … )
- tweede mogelijkheid :
ofwel beperkt de budgetbegeleider zicht tot het voeren van onderhandelingen waarbij dan de verminderende betalingen zelf worden uitgevoerd door de cliënt ;
- derde mogelijkheid
ofwel stort de cliënt een vast maandelijks bedrag aan de budgetbegeleider die het vast maandelijks bedrag dan verdeelt onder de verschillende schuldeisers. Wanneer het inkomen vermindert of vermeerdert, kan van de schuldregeling eventueel naar boven of beneden worden aangepast.
In dit soort budgetbegeleiding kan er ook een reserve worden aangelegd voor onvoorziene kosten of bijkomende schulden.
De tussenkomst van een advocaat-bemiddelaar heeft bovendien het voordeel dat deze bijzonder onderlegd is om bepaalde schulden te betwisten. Een aantal schulden kunnen inderdaad verjaard zijn. Bepaalde schulden verjaren immers op zeer korte termijn.
Andere schulden kunnen vaak betwist worden m.b.t. bijkomend gevorderde kosten zoals schadevergoedingen en intresten. In een aantal gevallen kan er ook onderhandeld worden om schuldbemiddeling te bekomen.
Een advocaat onderlegd in consumentenkrediet is vaak bijzonder goed geplaatst om ene aantal fouten van banken aan te klagen hetgeen tot spectaculaire verminderingen van de schuld kan leiden. Ten onrechte denken heel wat consumenten dat er tegen een bank niet kan opgegaan worden.
De ervaring leert zelfs dat de meeste consumenten zelfs geen advocaat raadplegen wanneer een bank vorderingen tegen hen instelt. In dergelijke gevallen zal de vordering van de bank dan ook integraal worden ingewilligd. Maar wie een advocaat raadpleegt onderlegd in consumentenkrediet zal in heel wat gevallen een aanzienlijke vermindering van de schuld kunnen bekomen. Financiële instellingen en banken maken inderdaad ook fouten.
Door de grote volume die zij verwerken, worden bepaalde stukken soms niet meer bijgehouden die nochtans essentieel zijn om hun vordering hard te maken. Bovendien miskennen zij vaak verschillende bepalingen van de wet op het consumentenkrediet naast andere wettelijke bepalingen. Uw advocaat kan het verschil maken.
Raadpleeg vooral ook tijdig uw advocaat. Hoe vlugger u uw advocaat raadpleegt om een budgetbegeleiding of een schuldbemiddeling op te starten, hoe beter de resultaten.
Maar anderzijds is het zelden te laat en heeft het geen zin om te wanhopen mits u maar de verantwoordelijkheid opneemt om hulp te zoeken.
In een aantal gevallen kan de schuldoverlast zo groot zijn dat de schuld onmogelijk terugbetaalbaar wordt. Handelaars die in eigen naam handel drijven kunnen na de afhandeling van het faillissement verschoning bekomen. Particulieren kunnen in bepaalde gevallen en onder strikte voorwaarden aanspraak maken op kwijtschelding na een collectieve schuldenregeling. Anderzijds kunnen zij in deze gevallen hun onvermogen inroepen.
Een advocaat onderlegd in deze materie kan alle verder advies verlenen onder meer inzake de rechten die het beslagrecht op dit punt verleent. Verdere informatie e kan u ter zake bekomen via onderstaande links of op ons kantoor na afspraak.
Is de collectieve schuldenregeling voor u een oplossing?
Indien u werkelijk onvermogend bent is het zinloos zijn om door middel van afbetalingsvoorstellen de schuldenlast aan te pakken. Immers hetgeen U in staat bent om maandelijks terug te betalen is dan zelfs onvoldoende om de lopende interesten te betalen. Concreet betekent dit dat uw schuld op die wijze nooit terugbetaald zou worden en u, behoudens verjaring, verder door uw schuldeisers en uw gerechtsdeurwaarders kan en zal verontrust worden.
Daarom zal er voor u op een gans andere wijze dienen gewerkt worden. Concreet zijn er in dan 2 mogelijke uitwegen:
1° De schuldbemiddeling of de procedure collectieve schuldenregeling
2° Ofwel de bescherming van het beslagrecht.
Ik leg hierna deze 2 mogelijkheden uit zodat u hierna met kennis van zaken kan beslissen welke van de 2 oplossingen u verkiest.
1° De Procedure Collectieve schuldenregeling
Wanneer u gebruik maakt van de procedure collectieve schuldenregeling zal uw advocaat een uitvoerig verzoekschrift neerleggen bij de beslagrechter, waarbij deze uw schuldoverlast zal uitleggen evenals uw volledige vermogenstoestand en deze van de personen die met u onder hetzelfde dak wonen.
Tenslotte zal in dit verzoekschrift dienen uitgelegd dat u niet meer in staat bent uw schulden terug te betalen met opgave van de reden en de oorzaken. Hierna kan de rechtbank (de beslagrechter) de procedure toelaatbaar verklaren en een schuldbemiddelaar aanstellen die gedurende en langere periode uw volledig inkomen zal beheren en in overleg met u een leefgeld zal bepalen, het weze een strikt minimum, waarbij er zo mogelijk wel reserves worden aangelegd voor onvoorziene kosten, waarbij de bemiddelaar beslist of deze reserves al dan niet kunnen aangewend worden.
U dient dan wel de richtlijnen van de door de rechtbank aangestelde bemiddelaar te volgen. Zo kan deze aandringen op een goedkopere woonst, de verkoop van uw woonst, uw wagen…Bovendien dient u informatie te verschaffen over al uw inkomsten die de schuldbemiddelaar in uw plaats zal ontvangen. Door een schuldbemiddeling krijgt u dus gratis een schoonmoeder erbij.
U zal uw meest volledige medewerking dienen te verlenen. Elke onregelmatigheid zal onmiddellijk worden afgestraft. U mag ook geen verdere schulden meer aangaan. Onthoud ook dat de schuldbemiddelaar hierbij kan uitgaan van veronderstellingen, namelijk dat uw uitgavenpatroon inkomsten veronderstelt die de schuldbemiddelaar verborgen worden gehouden.
> Hiertegenover staat dan wel dat tijdens de procedure er geen gedwongen uitvoeringen meer plaatsvinden (geen verontrusting door deurwaarders) plaatsvinden en de totale schuld na een bepaalde periode zal geregeld zijn. Deze periode wordt vooreerst voorgesteld door de schuldbemiddelaar aan de schuldeisers en dit in functie van de totaal te betalen sommen enerzijds en de mogelijkheden voor u tot een nieuwe start anderzijds. Indien de schuldeisers hiermee niet instemmen zal de beslagrechter een regeling opleggen.
Deze procedure heeft dus enkel kans op welslagen mits u een goede verstandhouding met de bemiddelaar kan realiseren.
Voordeel van deze procedure is dat voor zover u zeer stipt de richtlijnen van de schuldbemiddelaar volgt hierdoor de schuld afbetaalbaar wordt en u dan een nieuwe start kan nemen.
Nadeel van deze procedure is dat heel wat cliënten in conflict gaan met de schuldbemiddelaars. Bij de bepaling van het leefgeld wordt vaak uitgegaan van een absoluut minimum waarbij kan uitgegaan worden van het bestaansminimum zoals betaald door het OCMW, hetgeen vrij weinig ruimte laat. U kan dus heel wat minder overhouden dan het onbeslagbaar deel van uw inkomsten, hetgeen u overhoudt indien u louter uw onvermogen inroept of laat inroepen.
Er is ook een tweede mogelijkheid die ik hierna uitleg:
2° De bescherming van het Beslagrecht
In plaats daarvan zou u ook de bescherming van het beslagrecht kunnen verkiezen. Dit behelst dat geen enkele schuldeiser u kan aanspreken op uw loon boven de beslagbare gedeeltes. Deze gedeeltes zijn:
Kindergeld en onderhoudsgeld voor de kinderen is niet beslagbaar.
Onderhoudsschulden gaan voor alle andere schulden en verkorten dus uw onbeslagbaar gedeelte niet.
Voor zover u geen onroerende goederen (eigen huis) heeft, kan daar ook geen beslag op gelegd worden. Voor zover u stipt uw huur kunt blijven betalen, kan geen schuldeiser u uit uw woning laten zetten.
Tenslotte kan een schuldeiser beslag leggen op een beperkt aantal zaken van uw inboedel.
De meest essentiële goederen zijn onbeslagbaar (zie artikel 1408 gerechtelijk wetboek)
Deze lijst wordt zeer ruim geïnterpreteerd.
U zal bemerken dat een belangrijk deel van uw huisraad aldus onbeslagbaar is.
De overige goederen die wel beslagbaar zijn, kan u eens deze goederen opgeschreven zijn laten terug inkopen door een verwante, een familielid, een kennis of zelfs elke derde, die u deze goederen dan terug mag in bruikleen kan geven. Dit kan ofwel in der minne gebeuren, binnen de 10 dagen na het opschrijven van de goederen (in welk geval de goederen uw woning niet dienen te verlaten, het weze door deze goederen in te kopen bij de openbare verkoop. De kostprijs voor wederinkoop schommelt meestal tussen de 250 en de 1.250 euro voor een gemiddelde inboedel van een eenvoudig gezin.
Deze kost is eenmalig, gezien dezelfde goederen voor zover de procedure juist gevolgd wordt, slechts éénmaal in beslag kunnen genomen worden.
Dus: eens de goederen verkocht en eventueel terug ingekocht door een derde, kan u behoudens loonbeslag door uw schuldeisers niet verder verontrust worden, hetgeen u de ruimte geeft om met het wettelijk erkend minimum, dat u instaat zal stellen uw lopende uitgaven en huur te betalen op een waardige manier te leven, zoals de wet u dit waarborgt.
Schulden verjaren ook na verloop van tijd.
Schulden kunnen soms ook afgekocht
Schulden van ondernemers lees dus ook van eenmanszaken en vrije beroepers kunnen ingevolge faillissement worden kwijtgescholden. Deze kwijtschelding geldt zelfs voor privé-schulden.