Wanneer een bank een betalingsopdracht van haar klant ontvangt om een bepaalde som door te storten naar een andere bank, behoudt zij zich vaak het recht voor om deze storting niet door te voeren en deze opdracht om te zetten in een storting naar één van de eigen rekeningen van de bank waarop de klant nog gelden verschuldigd blijft.
Om deze techniek te rechtvaardigen kan geen gebruik gemaakt worden van de schuldvergelijking. Een overschrijving is immers een verrichting waarbij een bankrekening, op verzoek van haar titularis wordt gedebiteerd met een bepaald bedrag teneinde dit bedrag te crediteren op de rekening van de begunstigde, die al dan niet geopend is bij dezelfde financiële instelling waar de gedebiteerde rekening wordt gehouden. Door de ontvangst van een overschrijvingsopdracht is een kredietinstelling geen schuldenaar van het te crediteren bedrag en kan er dan ook geen sprake zijn van een wettelijke schuldvergelijking.
Daarentegen kan een bank zich wel baseren op een zogenaamd filtrage of afleidingsbeding, althans voor zover dit opgenomen werd in de algemene voorwaarden.
Een dergelijk beding kan bijvoorbeeld als volgt geformuleerd worden:
“het is de bank toegelaten alle bedragen of waarden voor rekening van haar cliënten in ontvangst te nemen. Zij mag deze bedragen of waarden ambtshalve crediteren naar keuze in een rekening bij haar van de begunstigde en dit ondanks het feit dat genoegde bedragen of waarden haar zouden afgegeven zijn onder voorwaarde dat ze ter beschikking te houden van de begunstigde of ze te transfereren naar een aan de begunstigde geopende rekening bij een andere instelling of naar andere bij haar aangehouden rekening dan deze vermeld in de opdracht.
Ten einde en bij ontstentenis van ander sluitende instructie van de opdrachtgever of van de begunstigde, behoudt de bank zich het recht voor de bedragen die ten voordele van de begunstigde naar een andere financiële instelling moeten getransfereerd worden, te crediteren in de rekening van dezelfde begunstigde bij haar”.
Een dergelijk beding is perfect geldig voor zover de klant van de bank bij de ondertekening van de rekening een document heeft ondertekend waarin een dergelijk filtrage of afleidingsbeding werd opgenomen.
Het louter vermelden van een rekeningnummer van de begunstigde bij een andere financiële instelling, kan niet beschouwd worden als een “andersluidende instructie van de opdrachtgever” in de zin van het voormelde voorbeeld van filtragebeding.