Een verzakingsbeding is een clausule waardoor een contractpartij het recht bekomt eenzijdig kan afzien van de overeenkomst. Dit recht wordt principieel gekoppeld aan een bepaalde termijn (bedenktijd) waarbinnen dit recht kan worden uitgeoefend.
Het recht op bedenking middels een verzakingsbeding vindt toepassing in verschillende domeinen van het consumentenrecht (zo onder meer bij verkopen buiten de onderneming van de consument en bij bemiddelingsovereenkomst gesloten tussen een vastgoedmakelaar en een consument.
Wanneer met een consument een contract wordt gesloten buiten de onderneming van de verkoper of de dienstverlener, dient de overeenkomst een beding te bevatten waarbij de consument erop gewezen wordt dat hij gedurende zeven werkdagen kan afzien van de overeenkomst. Indien een dergelijke beding niet is opgenomen dan is de overeenkomst nietig en kan de verkoper of de dienstverlener geen aanspraak maken op welke vergoeding ook en zal deze gebeurlijk ontvangen voorschotten dienen terug te storten.
Deze bepaling geldt echter niet wanneer de consument aan de verkoper of dienstverlener uitdrukkelijk heeft verklaard diens bezoek te willen krijgen met het oog op de onderhandeling over de aankoop of de verstrekking van de betrokken dienst. De bewijslast hiervan rust op de verkoper of de dienstverlener die het dubbel bewijs dient te leveren van :
1. een voorafgaandelijk verzoek uitgaande van de consument
2. een verzoek van de consument met het oog op effectieve onderhandelingen over het sluiten van een overeenkomst en dus geen uitnodiging om louter informatie in te winnen.
Art. 5.22: Herroepingsrecht: De wet of het contract kan een herroepingsrecht toekennen. Op grond hiervan beschikt een partij na het sluiten van het contract over een termijn waarbinnen zij aan de andere partij ter kennis kan brengen dat zij afziet van het contract.
In dat geval, tenzij anders bepaald door de wet of het contract, mag die partij het contract herroepen zonder betaling van kosten of van een vergoeding en zonder opgave van redenen.
Uit de memorie van toelichting bij het wetsvoorstel houdende Boek 5 “Verbintenissen” van het Burgerlijk Wetboek:
“Dit artikel is geïnspireerd op artikel 1122 C. civ. fr.
De uitoefening van het herroepingsrecht is een mededelingsplichtige eenzijdige rechtshandeling in de zin van artikel 1.5 van het ontwerp van Boek 1.
Voor herroepingsrechten toegekend door de wet, zie o.m. artikelen VI.47, VI.67, XIV.29, XIV.41 en VI.58 WER.”
De artikelen VI.52 en VI.72 WER, bepalen dat ook de aanvullende overeenkomsten automatisch worden beëindigd door de uitoefening van het herroepingsrecht, dit zonder kosten voor de consument (behoudens een vergoeding voor waardevermindering bij gebruik van het goed of een vergoeding voor hetgeen reeds werd gepresteerd indien het gaat om een aanvullende dienstenovereenkomst.
Zie R. Steennot Art. I, 8, 38° WER, OHRA 57 Jurabibliotheek Commentaar bij art. I.8, 38° WER.
Wanneer een consumenten met een onderneming een overeenkomst op afstand sluit, beschikt de consument op grond van artikel VI.47 WER in beginsel over een herroepingstermijn van 14 kalenderdagen.
In die periode van 14 dagen heeft de consument het recht om de overeenkomst kosteloos en zonder opgave van redenen te herroepen (ontbinden).
Dit recht is Europees geharmoniseerd bij de Richtlijn Consumentenrechten (nr. 2011/83).
De onderneming is verplicht de consument over het bestaan van het herroepingsrecht te informeren. Bij gebreke hieraan wordt de herroepingstermijn met 1 jaar verlengd (VI.48 WER).
Artikel VI.53 WER voorziet in een limitatieve lijst met uitgesloten situaties.
Art. VI.53. De consument kan het herroepingsrecht waarin artikel VI.47 voorziet niet uitoefenen voor:
1° dienstenovereenkomsten na volledige uitvoering van de dienst maar, als de overeenkomst voor de consument een betalingsverplichting inhoudt, enkel als de uitvoering is begonnen met de voorafgaande uitdrukkelijke toestemming van de consument, en mits de consument heeft erkend dat hij zijn herroepingsrecht verliest zodra de onderneming de overeenkomst volledig heeft uitgevoerd.
2° de levering of verstrekking van goederen of diensten waarvan de prijs gebonden is aan schommelingen op de financiële markt waarop de onderneming geen invloed heeft en die zich binnen de herroepingstermijn kunnen voordoen;
3° de levering van volgens specificaties van de consument vervaardigde goederen, of die duidelijk voor een specifieke persoon bestemd zijn;
4° de levering van goederen die snel bederven of met een beperkte houdbaarheid;
5° de levering van verzegelde goederen die niet geschikt zijn om te worden teruggezonden om redenen van gezondheidsbescherming of hygiëne en waarvan de verzegeling na de levering is verbroken;
6° de levering van goederen die na levering door hun aard onherroepelijk vermengd zijn met andere producten;
7° de levering van alcoholische dranken waarvan de prijs is overeengekomen bij de sluiting van de verkoopovereenkomst, maar waarvan de levering slechts kan plaatsvinden na 30 dagen, en waarvan de werkelijke waarde afhankelijk is van schommelingen van de markt waarop de onderneming geen invloed heeft;
8° overeenkomsten waarbij de consument de onderneming specifiek verzocht heeft hem te bezoeken om daar dringende herstellingen of onderhoud te verrichten; wanneer echter de onderneming bij een dergelijk bezoek aanvullende diensten verleent waar de consument niet expliciet om heeft gevraagd, of andere goederen levert dan vervangstukken die noodzakelijk gebruikt worden om het onderhoud of de herstellingen uit te voeren, is het herroepingsrecht op die aanvullende diensten of goederen van toepassing;
9° de levering van verzegelde audio- en verzegelde video-opnamen en verzegelde computerprogrammatuur waarvan de verzegeling na levering is verbroken;
10° de levering van kranten, tijdschriften of magazines, met uitzondering van overeenkomsten voor een abonnement op dergelijke publicaties;
11° overeenkomsten die zijn gesloten tijdens een openbare veiling;
12° de terbeschikkingstelling van accommodatie anders dan voor woondoeleinden, vervoer, autoverhuurdiensten, catering en diensten met betrekking tot vrijetijdsbesteding, indien in de overeenkomsten een bepaalde datum of periode van uitvoering is voorzien;
13° overeenkomsten voor de levering van digitale inhoud die niet op een materiële drager is geleverd, als de uitvoering is begonnen en, ingeval de overeenkomst voor de consument een betalingsverplichting inhoudt, wanneer:
a) de consument vooraf uitdrukkelijk heeft ingestemd met de aanvang van de uitvoering tijdens de herroepingstermijn;
b) de consument heeft erkend dat hij daarmee zijn herroepingsrecht verliest, en
c) de onderneming bevestiging heeft verstrekt overeenkomstig artikel VI.46, § 7.
14° de overeenkomsten voor diensten voor weddenschappen en loterijen.